با سرطان نازوفارنکس آشنا شوید

نازوفارنکس اندامی است که در قسمت بالایی گلو (حلق) و پشت بینی و حفره بینی قرار گرفته است. این اندام مانند یک محفظه جعبه مانند است که حدود 2 سانتی متر عرض و 4 سانتی متر طول دارد. گاهی سلول های نازوفارنکس شروع به رشد غیر طبیعی می کنند و همین امر باعث می شود توموری در این اندام به وجود بیاید. بهتر است بدانید شنیدن نام سرطان ممکن است برای بسیاری از افراد دلهره آور باشد. اما باید بدانید امروزه با پیشرفت هایی که در علوم پزشکی صورت گرفته است، این بیماری تا حد بسیار زیادی قابل کنترل است و بسیاری از بیماران پس از طی کردن پروسه های درمانی به زندگی عادی خود باز می گردند. در این مطلب، به شناخت دقیق و راه های تشخیص سرطان نازوفارنکس و همچنین علل بروز و راه‌های مبارزه با این بیماری می‌پردازیم.

سرطان نازوفارنکس چیست؟

سرطان نازوفارنکس (NPC) نوعی سرطان در ناحیه سر و گردن است. سرطان هایی که در ناحیه سر و گردن به وجود می آیند، با توجه به محل قرارگیری تومور می توانند نام های مختلفی داشته باشند سرطان زمانی شروع می شود که سلول های یکی از اندام های بدن شروع به رشد غیر طبیعی کنند. این سرطان از قسمت بالایی گلو و در پشت بینی و نزدیکی جمجمه آغاز می گردد. از آنجایی که ناحیه سر و گردن دارای بخش های بسیار زیادی است که همگی در یک محیط کوچک قرار گرفته اند، شناخت اینکه تومور در کدام بخش قرار گرفته است می تواند کمی گیج کننده باشد.

علائم سرطان نازوفارنکس 

این سرطان مانند تمامی سرطان های دیگر با علائم خاصی آغاز می گردد. علائم هشدار دهنده جهت تشخیص سرطان نازوفارنکس به شرح زیر هستند:

• از دست دادن شنوایی
• احساس صدای زنگ در گوش به صورت مداوم 
• احساس درد یا پری گوش به خصوص در یک گوش به صورت مداوم 
• عفونت دائمی گوش
• گرفتگی بینی
• خونریزی بینی
• سردرد
• درد یا بی حسی صورت
• مشکل در باز کردن دهان
• تاری یا دوبینی
• مشکل در تنفس یا صحبت کردن

عوامل خطر برای سرطان نازوفارنکس

به طور کلی، برخی از عوامل خطر مانند سیگار کشیدن یا رژیم غذایی نامناسب از جمله مواردی هستند که می توانند زمینه ساز ابتلا به این سرطان هستند. موارد دیگری نظیر سن و یا سابقه خانوادگی بر احتمال ابتلا به وجود تومور در نازوفارنکس اثر می گذارند.  در ادامه به معرفی عواملی می پردازیم که خطر ابتلا به این سرطان را افزایش می دهند.

جنسیت

بر اساس اطلاعاتی که از در صد شیوع این بیماری در سراسر دنیا بدست آمده است مشخص شده است در مردان دو تا سه برابر بیشتر از زنان به سرطان NPC مبتلا می شوند.

نژاد، قومیت و محیط جغرافیایی 

آمارها نشان می دهند خطر ابتلا به سرطان NPC در آسیا، به ویژه شرق و جنوب چین (از جمله هنگ کنگ)، سنگاپور، ویتنام و فیلیپین بیشتر از کشورهای دیگر است. همچنین، در صد شیوع این بیماری در بخش‌هایی از شمال آفریقا و خاورمیانه بسیار بالاست. اگر مردمی که در این نواحی زندگی می کنند، به طور مثال مردم جنوب چین به کشورهایی مانند ایالات متحده آمریکا که درصد وقوع این بیماری کمتر است مهاجرت کنند، درصد احتمال به سرطان NPC در آنها کاهش پیدا می کند. با وجود این، هنوز در صد ابتلا به سرطان NPC در مهاجران چینی بیشتر از افراد مقیم آمریکاست.

رژیم غذایی

افرادی که در بخش‌هایی از آسیا، شمال آفریقا و مناطق قطب شمال زندگی می کنند از سنین پایین رژیم‌های غذایی سرشار از ماهی و گوشت با نمک مصرف می‌کنند. به نظر می رسد فرآیند پختن غذای نمکی باعث تولید مواد شیمیایی مانند نیتروزامین می شود و همین امر خطر ابتلا به سرطان نازوفارنکس را افزایش می دهد. میزان ابتلا به سرطان NPC در جنوب شرقی چین و سنگاپور در حال کاهش است و ممکن است این امر ناشی از کاهش مصرف ماهی شور باشد. همچنین، برخی مطالعات نشان می دهند که رژیم‌های غذایی سرشار از آجیل، حبوبات، میوه‌ها و سبزیجات و محصولات لبنی و کاهش مصرف گوشت خطر ابتلا به سرطان NPC کاهش می دهند.

سن در تشخیص سرطان نازوفارنکس

بر اساس آمار بدست آمده از کسانی که به سرطان NPC مبتلا می شوند، مشخص شده است این بیماری در افرادی که سن کمتری دارند بیشتر مشاهده می شود. به طور مثال، از هر 5 نفری که زیر 30 سال سن دارند، 1 نفر به سرطان NPC مبتلا می شود و تعداد افراد مبتلا به این سرطان پس از سن 59 سالگی کاهش پیدا می کند.

عفونت ویروس اپشتین-بار

ابتلا به عفونت ویروس اپشتین بار و یاEBV  در سراسر جهان یک عفونت رایج به شمار می رود و اغلب در کودکان رخ می دهد. در ایالات متحده، درصد وقع این عفونت در نوجوانان بالاست و معمولا به عنوان مونونوکلئوز یا مونو شناخته می شود. مطالعات نشان می دهند ابتلا به عفونت EBV خطر ابتلا به سرطان NPC و لنفوم های خاص در بدن را افزایش می دهد. 

تشخیص سرطان نازوفارنکس

تشخیص سرطان نازوفارنکس از اهمیت بسیاری برخوردار است. برای تشخیص اولیه سرطان نازوفارنکس از روش‌هایی همچون اندوسکوپی نازوفارنکس و بیوپسی استفاده می‌شود. اندوسکوپی نازوفارنکس با استفاده از یک دستگاه اندوسکوپ، امکان مشاهده‌ی دقیق ناحیه‌های داخلی گلو و نازوفارنکس را به پزشک می‌دهد. اگر نشانه‌های سرطانی مشاهده شود، بیوپسی جهت بررسی بافت‌های آسیب‌دیده صورت می‌گیرد تا تشخیص نهایی تأیید شود. استفاده از تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) و توموگرافی کامپیوتری (CT-Scan) نیز از روش‌های مکملی استفاده می‌شود که اطلاعات بیشتری ارائه می‌دهد و به تشخیص سرطان نازوفارنکس بطور دقیق‌تر کمک می‌کند.

زمانیکه بیمار با یک و یا چند علامت بیماری NPC به پزشک مراجعه می کند، پزشک برای ایجاد قطعیت در ابتلا به این سرطان روش های مختلفی را به کار می برد که در ادامه به معرفی آنها می پردازیم.

تشخیص سرطان نازوفارنکس با سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی

زمانیکه پزشک متوجه شود بیمار یکی از علائم ابتلا به سرطان نازوفارنکس را دارد ابتدا سوالاتی در مورد تاریخچه سلامتی و سابقه خانوادگی می پرسد. پس از آن، پزشک معاینه فزیکی بر ناحیه سر و گردن انجام می دهد. بررسی فیزیکی غدد لنفاوی از جمله مواردی هستند که در معاینات اولیه مد نظر قرار می گیرند. با توجه به این موضوع که نازوفارنکس در عمق سر قرار دارد و به راحتی دیده نمی شود، برای بررسی این ناحیه به تکنیک های خاصی نیاز است. در این مرحله، ممکن است پزشک بیمار را به پزشک متخصص گوش، حلق و بینی ارجاع دهد. سپس پزشک از روش های زیر برای بررسی قسمت های مختلف سر و گردن استفاده می کند:

• نازوفارنگوسکوپی غیرمستقیم: در این روش، پزشک از آینه های کوچک و مخصوص برای مشاهده نازوفارنکس و نواحی مجاور استفاده می کند.
• نازوفارنگوسکوپی مستقیم: در این روش، از یک اسکوپ فیبر نوری، برای مشاهده مستقیم پوشش نازوفارنکس استفاده می‌شود. دقت این روش بسیار بالاست.

در بسیاری از موارد نیاز به انجام ام آر آی و سی تی اکسن است. ممکن است بیمار با توجه به علائم و نشانه هایی که دارد برای آزمایشات زیر نیز ارجاع داده شود:

• آزمایش شنوایی پایه توسط شنوایی شناس
• معاینه کامل چشم و بینایی توسط چشم پزشک 
• معاینه کامل دندان توسط دندانپزشک
• ارزیابی توانایی گفتار و بلع بیمار توسط یک گفتاردرمانگر
• انواع بیوپسی

در بیوپسی، پزشک یک قطعه کوچک از بافت سلولی را برمی دارد و آن را از نظر نوع سلول ها مورد بررسی و آزمایش قرار می دهد. بیوپسی مطمئن ترین روش برای تشخیص تومور سرطانی است.  در ادامه به معرفی انواع بیوپسی می پردازیم

تشخیص سرطان نازوفارنکس با بیوپسی آندوسکوپی

اگر رشد غیر طبیعی سلول ها در نازوفارنکس مشاهده شود، پزشک یک قطعه کوچک از آن را با ابزارهای کوچک و به کمک یک دوربین فیبر نوری خارج می کند. معمولا این روش در اتاق عمل و تحت بیهوشی کامل انجام می شود. سپس پزشک نمونه را به آزمایشگاه می فرستد و پاتولوژیست بافت آن را مورد بررسی و تحلیل قرار می دهد. 

تشخیص سرطان نازوفارنکس با بیوپسی آسپیراسیون با سوزن ظریف 

اگر توده مشکوک در گردن یا نزدیک گردن بیمار وجود داشته باشد، پزشک بیمار را برای انجام بیوپسی FNA ارجاع می دهد. برای انجام این کار، پزشک یک سوزن نازک و توخالی را درون توده قرار می‌دهد تا مایع حاوی سلول‌ها یا تکه‌های کوچک بافت را خارج کند. سپس سلول ها در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می گیرند تا مشخص شود آیا سرطانی است یا خیر.

بیوپسی FNA می تواند نشان دهد که آیا بزرگ شدن غدد لنفاوی در گردن ناشی از گسترش سلول های سرطانی در نازوفارنکس است و یا این سلول های سرطانی در غدد لنفاوی (لنفوم) وجود دارند. اگر سرطان در جای دیگری شروع شده باشد، بیوپسی FNA به تنهایی ممکن است نتواند تشخیص دهد که سرطان از کجا شروع شده است. اما در بیماری که به سرطان NPC مبتلا است و غدد لنفاوی گردن آن بزرگ شده است،  می تواند با این بیوپسی به گسترش سلول های سرطانی پی برد.

تشخیص سرطان نازوفارنکس : چالش‌ها و راه‌های مقابله

تشخیص سرطان نازوفارنکس به‌موقع و دقیق، امری بسیار مهم است که نقش زنده‌گی افراد را در این بیماری تعیین می‌کند. با افزایش آگاهی عمومی در مورد علائم و نشانه‌های سرطان نازوفارنکس، امیدواریم که تشخیص زودهنگام و درمان موثرتر این بیماری را تسهیل نماییم. از اهمیت تشخیص سرطان نازوفارنکس در فازهای اولیه بیماری، نتایج بهتر و امکانات درمانی موثرتر بهره‌مند خواهیم شد. علاوه بر این، به‌کارگیری روش‌های پیشرفته تشخیصی همچون اندوسکوپی نازوفارنکس و بیوپسی، امکان تشخیص سرطان نازوفانکس بطور دقیق‌تر و دسترسی سریع‌تر به نتایج را فراهم می‌کند.

درمان و تشخیص سرطان نازوفارنکس 

برای درمان سرطان نازوفارنکس با توجه به مرحله سرطان و نوع توموری که در نازوفارنکس قرار گرفته است روش های متعددی مانند عمل جراحی پرتو درمانی و شیمی درمانی به کار برده می شوند.

طول درمان سرطان نازوفارنکس 

طول درمان به نوع تومور ( بدخیم و یا خوش خیم)، درگیری اندام های مختلف بدن، مرحله سرطان و میزان پاسخگویی بدن بیمار به روش های درمانی بستگی دارد.

بهبود پیش‌بینی و کیفیت زندگی

تشخیص زودهنگام سرطان نازوفارنکس نقش بسزایی در بهبود پیش‌بینی بیماری و افزایش کیفیت زندگی دارد. برای افرادی که در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند یا نشانه‌های مشکوکی دارند، معاینات دوره‌ای و مشاوره پزشکی می‌تواند بهبود مسیر تشخیص و درمان را فراهم آورد. همچنین، پیگیری منظم پس از تشخیص سرطان نازوفارنکس و مراقبت‌های بهینه در طول درمان نقش مهمی در بهبود نتایج درمانی دارد.

سوالات پرتکرار در مورد سرطان نازوفارنکس 

در این قسمت تلاش می کنیم به سوالات پرتکرار در مورد این سرطان پاسخ دهیم.

آیا سرطان نازوفارنکس کشنده است؟

از جمله نگرانی های کسانی که به سرطان نازوفارنکس مبتلا هستند در این باره است که آیا این سرطان کشنده است. باید بدانید اگر سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود و پزشک به سرعت روش های درمانی مناسب را برای کنترل غده پیاده سازی کند، این سرطان درمان می گردد و بیمار می تواند به زندگی عادی خود بازگردد.

آیا سرطان نازوفارنکس قابل درمان است؟

این سرطان یکی از سرطان های نادر مقایسه با سرطان های دیگری است که برای افراد به وجود می آیند و اگر به موقع تشخیص داده شود قابل درمان است.

سرطان نازوفارنکس بدخیم

بهتر است بدانید چیزی به اسم سرطان بدخیم وجود ندارد و توموری که درون بدن قرار دارد ممکن است بدخیم و یا خوش خیم باشد. تورموهای بدخیم معمولا سرعت رشد بالایی دارند و اندام های دیگر بدن را درگیر می کنند. اما سرعت رشد سلول های تومورهای خوش خیم آهسته است و به اندام های دیگر بدن سرایت نمی کنند.

درمان قطعی سرطان نازوفارنکس

درمان سرطان با توجه به نوع تومور، محل قرارگیری آن و مرحله بندی سرطان مشخص می شود. اما نگران نباشید، اگر تشخیص سرطان نازوفارنکس به موقع انجام شود و از پزشکان حاذق برای درمان آن کمک بگیرید، می توانید این بیماری را مهار کنید.

تشخیص سرطان نازوفارنکس با دکتر فرشید اربابی

دکتر فرشید اربابی یکی از پزشکان متخصص و حاذق در زمینه تشخیص و درمان انواع سرطان است و تا به حال به بیماران زیادی کمک کرده است به زندگی عادی خود بازگردند. برای تماس با ایشان می توانید با شماره هایی که در سایت موجود هستند ارتباط برقرار کنید.

سرطان نازوفارنکس یکی از بیماری‌های جدی سر و گردن است که با پیشرفت و گسترش آن، مشکلات جدی برای سلامتی انسان ایجاد می‌کند. اما با افزایش آگاهی عمومی، تشخیص سرطان نازوفارنکس بطور زودهنگام و استفاده از روش‌های تشخیصی پیشرفته، امیدواریم که بتوانیم به کاهش اثرات مخرب این بیماری مهم کمک نماییم و به بهبود سلامتی جامعه کمک کنیم. استفاده منظم از معاینات پزشکی و پیگیری دقیق مشکلات سلامتی، بهبود نتایج درمان و افزایش کیفیت زندگی مبتلایان به این بیماری را تسهیل می‌کند.