پرتو درمانی یا شیمی درمانی

پرتو درمانی یا شیمی درمانی از جمله درمان های بسیار مهمی هستند که برای کنترل و بهبود بیماری سرطان به کار برده می شوند. بیماری سرطان یکی از بیماری های رایجی است که می تواند به سلامتی آسیب های بسیار زیادی را وارد کند و اگر سلول های سرطانی که در حال رشد و تکثیر غیر عادی در بدن هستند کنترل نشود، خطر مرگ وجود دارد. بسیاری از بیماران پس از پرتودرمانی یا شیمی درمانی بهبودی کامل پیدا می کنند و به زندگی عادی خود باز می گردند. در این میان انتخاب هوشمندانه پروتکل درمانی از سوی پزشک اهمیت بسیار زیادی دارد.

پرتو درمانی چیست؟

قبل از آنکه به موضوع پرتودرمانی یا شیمی درمانی بپردازیم، بهتر است به این موضوع نگاهی داشته باشیم که پرتودرمانی چیست و چگونه عمل می کند. پرتودرمانی یک روش مناسب برای از بین بردن و یا متوقف کردن رشد سلول های سرطانی با استفاده از امواج پر انرژی است. در پرتودرمانی تلاش بر این است که امواج با حداکثر قدرت به بافت سرطانی تابانده شوند و بافت های مجاور تحت تاثیر قرار نگیرند ( این امر نقش موثری در جلوگیری از عوارض پرتو درمانی بر بدن بیمار دارد). 

شیمی درمانی چیست؟

در ادامه بحث پرتودرمانی یا شیمی درمانی باید به این موضوع بپردزایم که شیمی درمانی چیست! شیمی درمانی روش دیگری برای جلوگیری و یا از بین بردن رشد سلول های سرطانی است. در این روش به بیمار داروهایی به صورت خوراکی و یا تزریقی داده می شود و این دارو از طریق جریان خون با بافت های سرطانی می رسد و در نتیجه رشد آنها متوقف می گردد. بهتر است بدانید شیمی درمانی تعداد جلسات متفاوت دارد و کارایی هر کدام از روش ها با توجه به نوع تومور، میزان پیشرفت آن و محل قرارگیری آن مشخص می گردد.

چه زمانی پرتودرمانی برای درمان سرطان انتخاب می شود؟

در صورتی که پزشک به قطعیت برسد که در بدن بیمار تومورهایی در اندام های مختلف بدن از جمله مغز، پستان، دهانه رحم، حنجره، پانکراس، ریه، پروستات، نخاع و معده وجود دارد ممکن است پرتودرمانی را به عنوان پروسه درمانی انتخاب کند. همچنین،  این روش برای درمان تومورهای موجود در استخوان و در غدد لنفاوي به کار می رود. دوز اشعه ای که در پرتودرمانی به بدن بیمار تابانده می شود به نوع تومور و اندام هایی که در معرض آسیب هستند، بستگی دارد.

پرتودرمانی پیشگیری کننده و پرتو درمانی تسکینی 

گاهی پرتودرمانی برای جلوگیری از رشد مجدد سلول های سرطانی به کار می رود که به آن پرتودرمانی پیشگیری کننده می گویند و گاهی پرتودرمانی برای تسکین علائم بیماری ( به طور مثال کاهش درد ناشی از گسترش سرطان به استخوان یا سایر بافت های بدن) به کار می رود که در این شرایط پرتودرمانی تسکینی نامیده می شود.

پرتودرمانی معمولا 4 هفته پس از انجام جراحی آغاز می گردد. در ادامه بحث پرتودرمانی یا شیمی درمانی باید بگوییم گاهی بیمار احتیاج به شیمی درمانی نیز دارد که ممکن است پرتودرمانی قبل، حین یا بعد از شیمی درمانی انجام شود. در این شرایط، مشخص کردن برنامه دقیق درمانی برای کاهش آسیب به بیمار از سوی پزشک الزامی است.

شایعترین و مهمترین عوارض پرتودرمانی

وقتی صحبت از پرتودرمانی یا شیمی درمانی می شود، همواره این سوال پرسیده می شود شایع ترین و مهمترین عوارض پرتو درمانی کدامند. باید بدانید پرتودرمانی با توجه به ناحیه ای که تومور در آن قرار گرفته است می تواند عواض متعددی را بر بدن داشته باشد. همچنین، میزان پیشرفت تومور باعث می شود شدت این عوارض بیشتر و کمتر شوند. در اینجا باید به نکته مهمی اشاره کنیم. عوارضی که در اینجا به عنوان عوارض پرتودرمانی اشاره می کنیم عوارض معمول هستند، اما این امر بدین معنا نیست که این عوارض باید برای تمامی بیماران رخ دهد. ممکن است برخی از بیماران یک یا دو عارضه جانبی و برخی تقریبا تمامی آن را تجربه نمایند. عوارض شایع پرتودرمانی به شرح زیر هستند:

• ریزش مو 
• تورم و درد در بدن 
• خستگی مزمن 
• تغییر در بافت پوست 
• سردرد 
• حساسیت به لمس 
• تاری دید 
• تهوع ا استفراغ 

البته باید بدانید این عوارض کوتاه مدت هستند و معمولا پس از اتمام جلسات پرتودرمانی بیمار به زندگی عادی خود باز می گردد. در این میان ممکن است پزشک برای کاهش عوارض ناشی از پرتودرمانی مکمل ها و دارویی را تجویز نماید. با توجه به این موضوع که پرتودرمانی یک کار ویژه برای بهبود سرطان است، پیشنهاد می شود در این دوران بدون مشورت با پزشک خودسرانه دارو و یا مکمل مصرف نکنید.

شیمی درمانی بهتر است یا رادیوتراپی

وقتی صحبت از پرتودرمانی یا شیمی درمانی می شود همواره این سوال به ذهن خطور می کند که شیمی درمانی بهتر است یا رادیوتراپی! بهتر است بدانید شیمی درمانی و پرتودرمانی (رادیوتراپی) هر دو روشی برای کنترل رشد سلول های سرطانی هستند و هیچ یک بر دیگری ارجحیت ندارد. تنها چیزی که باعث می شود پزشک در پروسه درمان پرتودرمانی یا شیمی درمانی را انتخاب کند وضعیت بیمار و تعداد و نوع پیشرفت تومورهایی است که در بدن او قرار گرفته اند. همچنین، گاهی پزشک با توجه به شرایط بیمار تصمیم می گیرد از هر دو روش استفاده کند. بنابراین، باید برای انتخاب بهترین روش پرتودرمانی یا شیمی درمانی به پزشک خود اعتماد داشته باشید.

پرتودرمانی یا شیمی درمانی؟

در بالا به این موضوع اشاره کردیم که در ارجحیتی میان پرتودرمانی یا شیمی درمانی وجود ندارد و همه چیز به وضعیت سلامت بیمار بستگی دارد. در اینجا می خواهیم به موضوع مهمی اشاره کنیم. سرطان از جمله بیماری هایی است که بسیاری از افراد پس از آنکه مطلع می شوند به این بیماری مبتلا شده اند بسیار مضطرب می شوند و احساس می کنند به مرگ نزدیک شده اند. باید بدانید این تفکر اشتباه است و در بیشتر موارد بیماری سرطان درمان می شود و بیمار می تواند به زندگی عادی بازگردد. چکاپ های منظم سلامتی در سنین 50 به بالا ضروری است و به افراد کمک می کند در صورت بروز بیماری سرطان در مراحل اولیه آن را تشخیص دهند.

انتخاب بهترین متخصص سرطان

دکتر فرشید اربابی یکی از پزشکان حاذق در زمینه سرطان شناسی است که در زمینه تشخیص و درمان انواع سرطان تخصص دارد.

خدمات کلینیک دکتر فرشید اربابی