سوالات متداول

استفاده از برخی از داروهای شیمی درمانی باعث می شود تغییرات هورمونی در بدن به وجود بیاید. در اثر این تغییرات مایعات داخل بافت های بدن زیاد می شود. اگر متوجه تورم در دست و پای خود شدید، بهتر است این موضوع را به پزشک بگویید. همچنین، بهتر است از نمک استفاده نکنید.

• به جوش هایی که در بدن به وجود می آید دست نزنید. 
• پوست بدن را تمیز و خشک نگه دارید. 
• از شوینده های بدن ملایم استفاده کنید.
• از کرم مرطوب کننده استفاده کنید. 
• در زمان انجام کارها از دستکش استفاده کنید. 
• در صورت تغییر در پوست و ناخن به پزشک اطلاع دهید. 
• حمام طولانی و داغ نگیرید. 
• خود را با آب ولرم بشویید. 
• از حوله نخی استفاده کنید.
• علائم خط کشی پرتودرمانی را نشویید.
• لباس های نخی آستین دار بپوشیید. 
• از پوست خود در مقابل نور آفتاب محافظت کنید. 
• پوست خود را زیاد خارش ندهید. 

جوشهای صورت و بدن را نکنید و اگر جوش صورت دارید، صورت را تمیز و خشک نگهدارید و از صابونها و کرمهای بهداشتی ملایم استفاده کنید.
چنانچه پوست شما دچار خشکی یا ترک شده باشد بهتر است جهت نرم کردن پوست از کرم های مرطوب کننده (لوسیون، وازلین یا روغن) استفاده کنید.
ممکن است ناخنهای شما، شکننده و دچار ترک شود، برای انجام کارها از دستکش استفاده کنید. درصورتی که دچار قرمزی، درد و تغییرات در ناخن شدید، به پزشک معالج اطلاع دهید.
حمام داغ و طولانی مدت نگیرید، درصورتی که دوش آب گرم (ولرم) گرفتید، خودتان را به آرامی باحوله نخی و نرم خشک کنید، حوله را روی پوست نکشید. علائم خط کشی پرتودرمانی را نشوئید و پاک نکنید.
درطول درمان زیر نور مستقیم آفتاب و اگر پوست شما به علت حساسیت در برابرخورشید قرمز شد از کرم ضدآفتاب یا از لباس نخی آستین دار بلند. کلاه لبه دار برای محافظت در برابر نور خورشید استفاده کنید .
چنانچه دچار خارش زیاد و ناگهانی یا دچار پوسته شدن و پارگی پوست در اثر یک جوش یا کهیر شدید یا اگر مشکل تنفسی دارید، بلافاصله به پزشک معالج دهید.

شیمی‌ درمانی می‌تواند باعث نامنظم شدن عادت ماهانه و یا قطع آن در بعضی از افراد شود و تا پایان دوره درمان ادامه داشته باشد، درصورت زیاد شدن خونریزی عادت ماهانه، کم شدن فاصله بین دو عادت ماهانه، گرگرفتگی، یائسگی زودرس، عفونت و ترشح در ناحیه تناسلی، به پرستار و پزشک معالج اطلاع دهید.

همانطور که داروهای شیمی‌درمانی باعث کاهش گلبول سفید می‌شود ممکن است گلبولهای قرمز خون (RBC) هم کاهش یابند و چون کار اصلی گلبولهای قرمز، بردن اکسیژن از ریه به بافت های مختلف است کاهش این گلبولها باعث کمخونی شده و به دنبال آن بیمار دچار خستگی (احساس ضعف وخستگی شدید)، سرگیجه (احساس عدم تعادل) رنگ پریدگی، تپش قلب و حتی تنگی نفس می‌شود. حتماً در صورت مشاهده هر یک از این علائم پزشکتان را در جریان بگذارید.

داروهای شیمی‌درمانی ممکن است تغییراتی در اعصاب حسی ایجاد کنند و باعث عوارضی مثل احساس سوزش، ضعف یا کرخی و خواب رفتگی انگشتان دست و پا و یا اختلال در حرکت و از دست دادن تعادل شوند که معمولاً گذرا بوده و با قطع دارو بتدریج برطرف می شود. پزشک را درجریان این امر بگذارید، ممکن است مقدار مصرف داروها را کاهش دهد.

با احتیاط راه بروید، هنگام استفاده از پله‌ها از نرده کنار پله کمک بگیرید. کفش با زیر پلاستیکی بپوشید.
هنگام حمام کردن ازکفپوشهای مخصوص و دمپایی عاجدار استفاده کنید تا لیز نخورید.
حس پاهای شما به خصوص کاهش پیدا کرده است و در صورتی که به جایی بخورد بدون اینکه متوجه شوید آسیب می بیند و عفونت می کند. بنابراین همیشه دمپایی جلو پوشیده در خانه بپوشید.
کمتر رانندگی کنید چون حس ترمز در کف پا کم می شود.

اگر هر نوع دارو، قرص، شربت، آمپول، کپسول تقویتی و غیرتقویتی مانند مسکن‌ها، داروهای خواب‌آور، ویتامینها، داروهای مکمل، داروهای گیاهی و …. مصرف می‌کنید حتماً لیست آنها را به پزشک معالج یا پرستار مربوطه اطلاع دهید. بدون اطلاع و اجازه پزشک معالج، خودسرانه هیچ داروی شیمیایی یا گیاهی مصرف نکنید. چون بعضی از این داروها ممکن است اثر داروهای شیمی‌درمانی را از بین ببرد. همینطور در مورد تزریق هرگونه واکسن، قبل ازشروع دوره شیمی‌درمانی یا پس از پایان آن با پزشک معالج مشورت کنید .

سعی کنید آرام باشید و با خواندن کتاب، گوش دادن به موسیقی آرام، تماشای فیلم مورد علاقه خود را سرگرم کنید. درحین شیمی‌درمانی، زمانی که دارو در جریان است از قرصهای مکیدنی، آب نبات بدون قند یا آدامس طعم دار استفاده کنید.
نیم ساعت قبل از تزریق، ادرار کنید تا نیاز به دستشوئی پیدا نکنید. درهنگام تزریق هرگونه تاول، سوزش، خارش، و قرمزی پوست یا هرگونه مشکل تنفسی و درد را سریعاً به پرستار اطلاع دهید. در 24 تا 72 ساعت اول بعد از تزریق، نوشیدن بیشتر مایعات به دفع سریعتر داروها از طریق ادرار کمک می‌کند. در صورت مشاهده هرگونه علائم غیرطبیعی دفع ادرار (تغییر رنگ ادرار، تکرر ادرار، درد یا سوزش هنگام دفع ادرار و …) سریعاً به پذیرش و پرستار اطلاع دهید.

این داروها ممکن است در بعضی افراد روی تمایل جنسی تأثیر موقت داشته‌باشد. لذا در مورد رفتارهای جنسی و روابط زناشویی و یا مصرف قرص‌های ضدبارداری، روش‌های ضدبارداری و زمان مناسب بارداری حتماً با پزشک متخصص انکولوژی مشورت کنید. به هیچ وجه وقوع حاملگی در دوره شیمی‌درمانی توصیه نمی‌شود زیرا داروهای شیمی‌درمانی به جنین آسیب می‌رساند. در طی این مدت از یک روش مطمئن جلوگیری از بارداری استفاده کنید.

عوارضی که ممکن است این داروها در بدن بوجود بیاورند بستگی به نوع دارو و شدت واکنش بدن شما دارد. ممکن است که هیچ یک از این عوارض در فردی دیده نشود و یا اینکه یک یا چند تا از آنها برای دیگری اتفاق بیافتد. دانستن آنها به شما کمک می‌کند تا در صورت بروز با آمادگی قبلی و با آگاهی آنها را تحمل کنید و با آنها کنار بیایید. نکته مهم آنست که هرگونه عوارض جانبی و علائم غیرطبیعی را به پزشک معالج و پرستار مربوطه فوراً گزارش دهید.

طولانی شدن بیش ازحد این عوارض می توانند موجب گسترش بیماری و مشکل شدن درمان گردد.

شایعترین عوارض شیمی‌درمانی عبارتند از:

تهوع و استفراغ، بی اشتهایی، اسهال، یبوست، ناراحتی دهان و گلو، ریزش مو، احتمال عفونت، ناراحتی پوستی، نامنظم شدن عادت ماهانه یا قطع آن، احساس ضعف و خستگی و تنگی نفس، خواب‌رفتگی و گزگز انگشتان، تورم صورت، دستها، پاها و شکم و خونریزی داخلی. اکثر این عوارض خفیف و موقتی بوده و با طی شدن دوره شیمی‌درمانی به طور طبیعی برطرف می‌شوند اما گاهی لازم است که برای آنها درمان انجام شود.

• تعداد وعده های غذایی خود را به 6 وعده برسانید ولی کم غذا بخورید. 
• مایعات زیادی مصرف کنید.
• غذای خود را آهسته بخورید. 
• از غذاهای اشتها آور استفاده کنید. 
• در روزهای اول شیمی درمانی مرغ یا ماهی استفاده کنید. 
• اگر احساس کردید طعم شوری و ترشی را بهتر تحمل می کنید، کمی غذای خود را طعم دار کنید.
• قبل و بعد از غذا دهان خود را بشویید. 
• از غذاهای سرخ کرده استفاده نکنید. 
• غذاهای خیلی چرب نخورید.
• غذاهای خیلی شیرین نخورید. 
• یک ساعت قبل از شروع شیمی درمانی غذای سبکی میل کنید.
• آب میوه خنک مانند آب سیب یا آب انگور مصرف کنید. آب میوه را همراه با غذا نخورید و بعد یا قبل از غذا بخورید. 
• در محل هایی که پخت و پز زیاد است قرار نگیرد. 
• در معرض دود سیگار نباشید. 
• تا دو ساعت پس از مصرف غذا دراز نکشید.

معمولاً بی‌اشتهایی در چند روز اول پس از شروع هر دوره شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی پیدا می‌شود. برای رفع بی اشتهایی نکات زیر رعایت شود:

دفعات غذاخوردن را زیاد کنید ولی هر بار مقدارکمی غذای سبک و مغذی بخورید.
هنگامیکه اشتهای بهتری دارید (معمولاً در اوایل صبح) غذای بیشتری بخورید. از غذاهای حاضری سالم که مورد دلخواه شماست استفاده کنید. • درتهیه و طبخ غذای خوشمزه از دیگران کمک بگیرید.
در اثر شیمی‌درمانی ممکن است اختلالی در پرزهای چشایی پیدا شود و اشتهای شما به گوشت از بین برود. با زدن چاشنی‌ها و سس‌ها به گوشت می‌توانید طعم غذا را خوشمزه کنید.
ترجیحاً مرغ و ماهی را جایگزین گوشت قرمزکنید، یا پوره گوشت بخورید.
درباره مکمل‌های غذایی و رژیم غذایی خاص در طول درمان حتماً با پزشک معالج، پرستار و متخصص تغذیه مشورت کنید.
توجه داشته باشید که غذا نخوردن باعث کاهش وزن می‌شود و کاهش وزن باعث کاهش مقاومت بدنتان شده و بهبودی‌تان را به تأخیر می‌اندازد. پس اراده کنید خوب غذا بخورید تا انرژی لازم برای مقابله با بیماری را داشته باشید. رژیم غذای سالم و مناسب در بدست آوردن توانائی و بازسازی بافت و بهبود حال عمومی بیمار و در نهایت درمان کامل بیماری وی کمک می‌کند. هر هفته خودتان را وزن کنید و درصورت کاهش وزن به پزشک اطلاع دهید.

اسهال می‌تواند در این دوران بسیار خطرناک باشد. اگر به اسهال مبتلا شدید و همزمان تب داشتید یا با دفع خون همراه بود حتماً به پزشک مراجعه کنید. در غیر اینصورت می‌توان با رعایت نکات زیر آن را کنترل کرد:

خودسرانه اقدام به مصرف دارو نکنید.
برای جبران آب از دست رفته مایعات فراوان بخورید. مایعاتی مانند آب، آب سیب، چای کمرنگ کمک کننده هستند.
مایعات خیلی سرد و یا خیلی گرم نخورید و اگر نوشابه مصرف می‌کنید صبرکنید تا گازش کاملاً خارج گردد.
غذا را مقدار کم و به دفعات متعدد بخورید. (بیشترازسه وعده درروز)
از خوردن میوه‌جات با پوست و دانه و سبزیجات خام، کلم، نخود و لوبیا، غذاهای سرخ شده یا چرب، ادویه جات و شیرینی خودداری کنید.
ممکن است مصرف شیر بدلیل ایجاد نفخ با نظر پزشک معالج، محدود شود.
معمولاً چون موقع اسهال، پتاسیم زیادی از بدن دفع می‌شود از غذاهای حاوی پتاسیم مثل موز، مرکبات، نکتار هلو و زردآلو، سیب‌زمینی با نظر پزشک معالج استفاده کنید.
چنانچه اسهال شما بدتر شده است بلافاصله به پزشک معالج اطلاع دهید. امکان دارد نیاز به جایگزینی مایعات بدن به روش تزریقی باشد.

یکی از عوارض شیمی‌درمانی و عدم تحرک، یبوست و کاهش اشتهاست، اقدامات زیر برای جلوگیری و درمان یبوست مؤثر است:

مایعات زیاد بنوشید، آب میوه‌هایی مانند آلو، انجیر، گلابی بخورید، آلو یا انجیر را خیس کرده و صبح ناشتا میل نمائید. در مورد اینکه این میوه‌ها تمیز شسته شده است مطمئن شوید.
با پزشک معالج در مورد افزایش میزان فیبر رژیم غذایی مشورت کنید (به بعضی از بیماران رژیم غذایی پرفیبر توصیه نمی‌شود) غذاهای پرفیبر شامل میوه‌جات و سبزیجات با پوست و دانه، غلات، نان سبوس دار، میوه های تازه و …… هستند.
بیشتر پیاده روی و حرکت کنید، کمتر روی تخت دراز بکشید.
بدون اطلاع پزشک داروهای گوارشی و ملین استفاده نکنید اگر می‌خواهید از شیاف یا ملینهای گیاهی نظیر سی لاکس، برگ سنا و غیره استفاده کنید حتماً با پزشک معالج مشورت کنید.

بعضی داروهای شیمی‌درمانی ممکن است باعث خشکی و یا زخم دهان و اطراف گلو شود و یا در فرو دادن غذا یا جویدن اشکالاتی بوجود آورد. رعایت نکات زیر می‌تواند به حل این مشکل کمک کند:

روزانه داخل دهان را به دقت کنترل کرده و موارد التهاب و هرگونه پلاکهای سفید روی زبان، ته گلو، آبسههای لثه و سایر نقاط دهان و دندان، خلط و گرفتگی صدا را به پرستار و پزشک معالج اطلاع دهید. با پزشک خود در مورد مراجعه به دندانپزشک صحبت کنید .
ازمواد غذایی سفت و خشک مثل بیسکوئیت و چیپس به علت اینکه به بافت دهان آسیب میزند استفاده نکنید. مایعات مغذی و غذاهای نرم و پوره که به راحتی جویده و بلعیده می‌شود بخورید.
غذاهای پخته را در مخلوط کن به صورت مایع درآورید تا مصرفش آسانتر شود، از مخلوط کن برای تهیه پوره ها استفاده کنید .
آبنبات بدون قند با تکه های یخ، بستنی، آدامس کم شیرین استفاده کنید.
آب میوه ترش و اسیدی ننوشید .
خوراکیهای آبدار مثل شیر، ماست، بستنی، املت، فرنی، حلیم، سوپ، آب گوشت، پوره میوه بخورید.
از مصرف غذاهای ترش و شور، خیلی سرد یا خیلی گرم خودداری کنید، به غذاهایتان ادویه تند و نمک زیاد نزنید.
ازمصرف نوشابه های حاوی الکل و همینطور سیگار پرهیز کنید.
دهان و لثه‌هایتان را تمیز نگهدارید. برای جلوگیری از بوی بد دهان از آدامس استفاده کنید.
دندان‌ها و لثه ها را بعد از هر وعده غذایی مسواک کنید. از مسواک نرم و خمیر دندان مناسب استفاده کنید و دندانهایتان را به آرامی مسواک بزنید.
در صورت داشتن دندانهای مصنوعی، بهتراست بعد از هر وعده غذا آن را از دهان درآورید و با مسواک بشوئید.
روزی چند بار با محلول آب نمک ساده (سرم نمکی) یا محلول رقیق جوش شیرین غرغره کنید و دهانتان را بشوئید.
اگر داخل دهان و لثه‌ها زخم یا عفونت مشاهده کردید، از پزشک معالج درمورد دهان شویه مناسب و داروهای تسکین دهنده درد سؤال کنید.
از دهان شویه الکل‌دار (کلروهگزین) استفاده نکنید و اگر می‌خواهید از دهان‌شویه‌های گیاهی یا حاوی فلوراید استفاده کنید با پزشک معالج و دندانپزشک مشورت کنید.

چون سرعت رشد و تکثیر (زیادشدن) سلولهای پیاز موی سر و تن بسیار زیاد است از این رو ممکن است در اثر شیمی‌درمانی موقتاً به آنها آسیب برسد ولی پس از قطع دارو موهایتان به حالت طبیعی در خواهد آمد. همه داروهای شیمی‌درمانی باعث ریزش موها نمی شود. نگران ریزش موقت موهای خود نباشید، درصورت تمایل می‌توانید:

قبل از شیمی‌درمانی موهایتان را کوتاه کنید .
از کلاه، شال گردن یاروسری نخی استفاده کنید.
بدون کلاه لبه دار زیرنور مستقیم خورشید قرار نگیرید، از کرم مرطوب کننده و ضد آفتاب برای پوست سر استفاده کنید .
در فصل پائیز و زمستان اگر در ناحیه سر خود احساس سرما داشتید حتماً ازکلاه، روسری یا عرق چین هنگام خواب استفاده کنید .
با شانه درشت موهای خود راشانه کنید.
از شامپوهای ملایم (شامپوبچه) برای شستن مو استفاده کنید و بهتر است بعد از حمام از سشوار استفاده نکنید.
جهت استحمام از آب ولرم استفاده کنید. آب داغ به موهای شما آسیب بیشتری وارد می‌کند.

تب بالاتر از 38 درجه سانتیگراد، لرز، عرق کردن زیاد در شب یا هنگام خواب، اسهال شدید، تکرر ادرار یا سوزش ادرار، سرفه شدید یا گلودرد. درصورت دچار شدن به علائم فوق فوراً با پزشک معالج یا پرستارتان (حتی اگرنصفه شب مجبور شوید) تماس بگیرید و در صورت عدم امکان به بیمارستان مراجعه کنید و خودسرانه داروی تب بر (آسپرین و استامینوفن و ….) استفاده نکنید و درصورت تجویز آنتی بیوتیک، طبق دستور پزشک و تا پایان دوره درمان بطور کامل و منظم (سر ساعت) مصرف کنید.

دستهایتان را حتماً با صابون بشوئید، مخصوصاً قبل ازصرف غذا و بعد از اجابت مزاج و تماس با حیوانات.
موقع گرفتن ناخن هایتان مواظب باشد که گوشتتان را نگیرید و زخمی نکنید.
هنگام باغبانی و یا تمیزکردن فضولات حیوانات یاامثال آنها و خصوصاً تمیزکردن بچه های کوچک ازدستکش های محافظ و ماسک استفاده کنید.
درطول دوره شیمی‌درمانی بهتراست ازمعاشرت های اجتماعی غیرضروری کاسته شود، ازرفت و آمد افراد متفرقه بخصوص کسانی که بیماری عفونی، تنفسی، مسری مانند سرماخوردگی، آنفولانزا، سرخک یا آبله مرغان دارند در اطرافتان جلوگیری کنید و از ماسک استفاده کنید.
از رفتن به مکانهای شلوغ مانند سینما، اتوبوس، مترو، ترمینال مسافرتی، میهمانی های پرجمعیت و مراکز خرید خودداری کنید.
از مسواک نرم استفاده کنید تا احتمال زخم شدن دهان و لثه کم شود.
برای تراشیدن ریش از تیغ استفاده نکنید.
بعد از هر بار اجابت مزاج بادقت نشیمن گاهتان را بشوئید و اگر سوزش دارید یا زیر دستتان دکمه های بواسیر حس کردید، با پزشک مشورت کنید.
ازخوردن میوه ها و سبزی های خام و نپخته مثل سبزی خوردن، کاهو، کلم، توت فرنگی و همچنین تخم مرغ خام خودداری کنید.
کنترل مقادیر گلبولهای سفید و پلاکتها در طول دوره شیمی‌درمانی تحت نظرپزشک معالج ضروری است.
در اتاق خودتان گلها، گیاهان طبیعی، اکواریوم، قفس پرندگان، حیوانات خانگی نگهداری نکنید.
قبل از هر گونه تزریق جهت ایمن سازی بدن و تزریق واکسن ها با پزشک معالج مشورت کنید.
لباسها و ملحفه های آلوده باداروها، خون وترشحات بیمار را جداگانه شستشو نمائید.
لوازم شخصی ازقبیل حوله، مسواک، بشقاب، لیوان و … را در اختیار دیگران قرار ندهید.

ناحیه ای از پوست که رادیوتراپی می‌شود ممکن است دچار سوختگی شود. همچنین داروهای شیمی‌درمانی ممکن است باعث تغییراتی جزئی مثل لکه های قرمز یا کهیر در محل تزریق داروها، تغییررنگ و کدرشدن پوست و ناخن، خشک شدن، پوسته شدن و خارش در پوست بشود. ممکن است ناخن های شما تیره، زرد، شکننده یا ترک خورده شوند و یا جوشهای کوچکی زیر پوست پیدا شود که اکثر اینها به مرور رفع می شود و به درمان خاصی نیاز ندارد.

جوش های صورت و بدن را نکنید و اگر جوش صورت دارید، صورت را تمیز و خشک نگهدارید و از صابونها و کرمهای بهداشتی ملایم استفاده کنید.
چنانچه پوست شما دچار خشکی یا ترک شده باشد بهتر است جهت نرم کردن پوست از کرم های مرطوب کننده (لوسیون، وازلین یا روغن) استفاده کنید.
ممکن است ناخنهای شما، شکننده و دچار ترک شود، برای انجام کارها از دستکش استفاده کنید. درصورتی که دچار قرمزی، درد و تغییرات در ناخن شدید، به پزشک معالج اطلاع دهید.
حمام داغ و طولانی مدت نگیرید، درصورتی که دوش آب گرم (ولرم) گرفتید، خودتان را به آرامی باحوله نخی و نرم خشک کنید، حوله را روی پوست نکشید. علائم خط کشی پرتودرمانی را نشوئید و پاک نکنید.
درطول درمان زیر نور مستقیم آفتاب و اگر پوست شما به علت حساسیت در برابرخورشید قرمز شد از کرم ضدآفتاب یا از لباس نخی آستین دار بلند. کلاه لبه دار برای محافظت در برابر نور خورشید استفاده کنید .
چنانچه دچار خارش زیاد و ناگهانی یا دچار پوسته شدن و پارگی پوست در اثر یک جوش یا کهیر شدید یا اگر مشکل تنفسی دارید، بلافاصله به پزشک معالج دهید.

شیمی‌درمانی می‌تواند باعث نامنظم شدن عادت ماهانه و یا قطع آن در بعضی از افراد شود و تا پایان دوره درمان ادامه داشته باشد، درصورت زیاد شدن خونریزی عادت ماهانه، کم شدن فاصله بین دو عادت ماهانه، گرگرفتگی، یائسگی زودرس، عفونت و ترشح در ناحیه تناسلی، به پرستار و پزشک معالج اطلاع دهید.

همانطور که داروهای شیمی‌درمانی باعث کاهش گلبول سفید می‌شود ممکن است گلبولهای قرمز خون (RBC) هم کاهش یابند و چون کار اصلی گلبولهای قرمز، بردن اکسیژن از ریه به بافت های مختلف است کاهش این گلبولها باعث کمخونی شده و به دنبال آن بیمار دچار خستگی (احساس ضعف وخستگی شدید)، سرگیجه (احساس عدم تعادل) رنگ پریدگی، تپش قلب و حتی تنگی نفس می‌شود. حتماً در صورت مشاهده هر یک از این علائم پزشکتان را در جریان بگذارید.

خیر. درمان ۵ روز در هفته از شنبه تا چهارشنبه است و روزهای پنچ شنبه و جمعه درمان نخواهید داشت.

زمانی که دستگاه روشن بوده و به تومور اشعه می تاباند کمتر از چند دقیقه است. اما همکاران درمانگر ما برای اطمینان از کیفیت درمان و تنظیم لیزرها و کنترل اندازه گیری ها به وقت بیشتری احتیاج دارند که در حد ده الی پانزده دقیقه است.

پزشک متخصص کلینیکال انکولوژی مسئولیت درمان شما را به عهده دارد، در این تیم متخصصانی از رشته‌های فیزیک پرتودرمانی (فیزیسیست) و کارشناسان پرتودرمانی نیز حضور دارند.

رادیوتراپی یکی از روش های رایج در درمان سرطان است. این روش درمانی معمولا در مدت چند هفته انجام می شوند. رادیو تراپی یک کار سرپایی است و نیازی به بستری بیمار نیست. در این روش اشعه از خارج از بدن به محل تومور تابیده می شود. ابتدا بیمار روی تخت دراز می کشد و سپس دستگاه بر اساس پلنی که وجود دارد در زوایای مختلف تابش قرار می گیرد.

پرتودرمانی روشی است که طی آن از اشعه رادیواکتیو یا اشعه ایکس برای درمان سر طان به بدن بیمار تابانده می شود. در این روش مقدار مشخصی از پرتو به ناحیه ای از بدن تابیده می شود و در نیتجه بیمای درمان می شود.

پرتودرمانی (رادیوتراپی) استفاده از اشعه رادیواکتیو یا اشعه ایکس برای درمان انواع سرطان (کانسر) می‌باشد. در این روش مقدار (دوز) مشخصی از اشعه روزانه با دقت تنها به ناحیه‌ای مشخص از بدن تابانده می شود.

ممکن است پوست ناحیه درمانی شبیه آفتاب سوختگی، قرمز یا تیره شود. برای کاهش عوارض به این نکات توجه کنید:

تا یکماه پس از درمان معاینه مرتب و مکرر پوست خود را ادامه دهید.
از شستن زیاد ناحیه درمانی پرهیز کنید و برای خشک کردن حوله نرم و نخی را به آرامی روی پوست قرار دهید.
سعی کنید از لباسهای نخی و گشاد بپوشید.
از تابش خورشید پرهیز کنید، از لباسهای آستین‌دار بلند و کلاه لبه‌دار استفاده کنید.
از هیچ ماده شیمیایی مثل الکل، عطر، اسپری، مواد آرایشی و نرم کننده (پودر، پماد، کرم و…. ) در منطقه درمان استفاده نکنید.
از علائم خط کشی روی پوست محافظت کنید و آنرا نشوئید و پاک نکنید.
از کرم ضد آفتاب استفاده کنید.
با خاراندن یا سائیدن یا هر نوع ماساژ و تحریک محیطی، پوست را آزرده نکنید.
از کیف یخ، کیسه آب گرم، سشوار در محل درمان استفاده نکنید.
آقایانی که در ناحیه سر و گردن پرتودرمانی می‌شوند، برای اصلاح ریش از تیغ استفاده نکنند.

ریزش مو یکی از مشکلاتی است که معمولا پس از رادیوتراپی در مرحله ای که تابش صورت گرفته است به وجود می آید. پس از آنکه رادیو تراپی تمام شود، ریزش مو متوقف می شود. برای کنترل ریزش مو به موارد زیر توجه داشته باشید:

• موهای خود را کوتاه کنید. 
• از کلاه، شال گردن و روسری نخی استفاده کنید. 
• موهای خود را با شانه درشت شانه کنید. 
• از شامپوهای ملایم مانند شامپو بچه استفاده کنید. 
• بعد از حمام سشوار نکنید.
• از آب داغ استفاده نکنید. 
• از رنگ مو و یا تافت استفاده نکنید. 

قبل از هر وعده غذا کمی قدم بزنید تا اشتهای شما بیشتر گردد.
هر موقع احساس گرسنگی کردید غذا بخورید، غذا را به مقدار کم و به دفعات بخورید.
هنگاهیکه اشتهای بیشتری دارید (معمولاً در اوایل صبح) غذای بیشتری بخورید.
از غذاها و نوشیدنی حاضری سالم که مورد دلخواه شماست استفاده کنید.
با افزودن چاشنی‌ها و سس ها، طعم غذا را خوشمزه کنید، ترجیحاً مرغ و ماهی را جایگزین گوشت قرمز کنید.

از مصرف غذاهای چرب و پرحجم خودداری کنید.
هربار که غذا می‌خورید لقمه‌های کوچک بردارید، آهسته بخورید و بنوشید.
چند روز اول پس از پرتودرمانی سعی کنید از گوشت سفید مثل مرغ و ماهی استفاده کنید. پس از این مدت می‌توان از گوشت قرمز بخصوص ماهیچه نیز استفاده کرد.
با باز کردن پنجره اطاق، هوای تازه و تمیز تنفس کنید. لباس های گشاد بپوشید.
از رفت و آمد در محل‌هایی که بوهای گوناگون مثل بوی پخت و پز، دود سیگار یا عطهای تند به مشام می‌رسد پرهیز نمائید.
بعد از خوردن غذا تا دو ساعت به حالت نشسته استراحت کنید و از دراز کشیدن خودداری کنید.
خوردن مقدار کمی کشک پاستوریزه یا نوشیدن چای زنجبیل بعد از صرف غذا در کاهش تهوع مؤثر است.

ریزش مو یکی از مشکلاتی است که معمولا پس از رادیوتراپی در مرحله ای که تابش صورت گرفته است به وجود می آید. پس از آنکه رادیوتراپی تمام شود، ریزش مو متوقف می شود. برای کنترل ریزش مو به موارد زیر توجه داشته باشید:

• موهای خود را کوتاه کنید. 
• از کلاه، شال گردن و روسری نخی استفاده کنید. 
• موهای خود را با شانه درشت شانه کنید. 
• از شامپوهای ملایم مانند شامپو بچه استفاده کنید. 
• بعد از حمام سشوار نکنید.
• از آب داغ استفاده نکنید. 
• از رنگ مو و یا تافت استفاده نکنید. 

اسهال یک عارضه شیمیایی است که معمولا پس از پرتودرمان در ناحیه شکم یا لگن رخ می دهد. برای کنترل آن به موارد زیر توجه داشته باشید:

• مایعات فراوان مصرف کنید. 
• برای جبران پتاسیم بدن از موز، مرکبات سیب زمینی و سبزی استفاده کنید.
• غذاهایی مانند برنج، سیب زمینی پخته، ماست، پنیر و تخم مرغ مصرف کنید. 
• در صورت نفخ یا درد شکم به پزشک اطلاع دهید.

جلوگیری از بارداری در طول دوران بارداری الزامی است، زیرا از آسیب به جنین جلوگیری می شود. اگر مشکوک به بارداری هستید به پزشک بگویید. از پزشک اطلاعات کافی بگیرید چقدر باید رابطه جنسی محافظت شده داشته باشید. بیمارانی که در رادیوتراپی شان در ناحیه لگن، تخمدان ها و بیضه است باید قبل از رابطه جنسی با پزشک کلینیکال انکولوژی مشورت کنند.

رادیوتراپی باعث بروز مشکلاتی نظیر مشکلات گوارشی، سوزش، ادرار و درد در ناحیه مثانه و لگن می شود. التهاب مجاری ادراری و مقعد نیز از عوارض دیگری است. برای کنترل این علائم به راهکارهای زیر توجه داشته باشید:

• آب و مایعات زیادی بنوشید. 
• نوشابه گازدار مصرف نکنید. 
• غذاهای نرم و غذاهایی که زود هضم می شوند مصرف کنید. 
• چند بار در روز در ظرف آب گرم بنشینید تا درد ناحیه مقعد کاهش پیدا کند.

رادیوتراپی ناحیه سر یا گردن یا قسمت فوقانی قفسه سینه پرتودرمانی ممکن است بطور موقت عوارضی مثل: ایجاد زخم و درد در ناحیه دهان و گلو، کاهش آب دهان و خشکی گلو، تغییر حس چشایی (احساس مزه تلخی در دهان)، احساس گرفتگی صدا، تنگی نفس و سرفه خشک، سخت شدن عمل بلع و جویدن ایجاد کند. رعایت نکات زیر می تواند به حل این مشکل کمک کند:

روزانه داخل دهان را به دقت کنترل کرده و موارد التهاب و هرگونه پلاکهای سفید روی زبان، ته گلو، آبسه لثه‌ها و سایر نقاط دهان و دندانها و گلو را به پرستار و پزشک معالج اطلاع دهید.
آب میوه ترش و اسیدی نخورید. از مواد غذایی سفت و خشک مثل بیسکویت و چیپس به علت اینکه به بافت دهان آسیب می‌زند استفاده نکنید.
از مایعات، خوراکی های آبدار مثل سوپ و غذاهای نرم و پوره که به راحتی جویده و بلعیده می‌شود، استفاده نمایید.
از خوردن غذاهایی که با ادویه خیلی زیاد درست شده است و نیز ترش و شور، خیلی سرد یا خیلی گرم خودداری کنید.
از مسواک نرم استفاده کنید و دندانهایتان را به آرامی مسواک بزنید و در صورت داشتن دندانهای مصنوعی آن را از دهان در آورده و با مسواک بشوئید.
اگر در ناحیه دهان پرتودرمانی می‌شوید، قبل و بعد از درمان، توسط دندانپزشک معاینه شوید.
روزی چندین‌بار محلول آب نمک ساده (سرم نمکی) یا محلول بسیار رقیق جوش شیرین را غرغره کرده و دهانتان را بشوئید.
اگر داخل دهان و لثه‌ها زخم مشاهده کردید، از پزشکتان در مورد درمان آن سؤال کنید.
از دهان‌شویه الکل‌دار (کلروهگزین‌) استفاده نکنید و اگر می‌خواهید از دهان شویه‌های گیاهی یا حاوی فلوراید استفاده کنید با پزشک معالج و دندانپزشک مشورت کنید.

اگر پس از رادیوتراپی تب بالای 38 درجه دارید و یا دچار مشکلاتی نظیر تعرق شبانه، اسهال، تکرر ادرار، سرفه و یا عفونت شده اید باید سریعا به پزشک اورژانس بیمارستان مراجعه کنید. خودسرانه برای کنترل تب از دارو استفاده نکنید. در صورت تجویز آنتی بیوتیک باید آن را سر ساعت منظم مصرف کنید.

هر چند همه داروها مولکولهای شیمیایی هستند اما اصطلاح شیمی درمانی به معنی استفاده از داروهای شیمیایی خاص برای توقف رشد سلولهای غیرطبیعی و انهدام توده سلولی (تومور) به کار می‌رود. داروهای شیمی‌درمانی توسط گردش خون در تمام نقاط بدن پخش می‌شوند و قدرت رشد و تکثیر (اضافه شدن) سلولهای سرطانی را از بین می‌برند.

مصرف داروهای شیمی‌درمانی درد ندارد. اما اگر هنگام تزریق دارو داخل رگ، اشتباهی زیرپوست تزریق شود، متورم شده، سوزش و درد شدیدی می‌گیرد که باید فوراً به پزشک یا پرستار مسئول تزریق اطلاع دهید.
به دنبال تزریق بعضی از داروهای شیمی‌درمانی ممکن است دچار دردهای عضلانی یا استخوانی شوید. با مشورت پزشک معالج می توان از داروهای مسکن جهت کنترل درد استفاده نمود. اگر در روزهای بعد از شیمی‌درمانی دچار عوارض دردناک نظیر درد عضلانی، درد استخوان، زخم دهان، سردرد، دردمعده و ….. شدید؛ محل درد، زمان شروع درد، مدت درد، شدت درد، کیفیت و نوع احساس درد، مقدار و نوع مصرف داروهای مسکن را به دقت برای پزشک معالج و پرستارتان شرح دهید. بدون انتقال این اطلاعات درد شما کنترل نخواهد شد.

هر احساس و علامت جدیدی که حین درمان برای شما پیش می آید ممکن است غیرطبیعی باشد. بنابراین هیچ چیز جدیدی را تنها با این توضیح که فکر می‌کنید در شیمی‌درمانی طبیعی است نادیده نگیرید. اما خوشبختانه اغلب علایم خفیف و گذرا هستند.

• کارهای خود را به آهستگی انجام دهید. 
• به آهستگی تغییر وضعیت دهید. 
• شب ها کار نکنید. 
• در طول روز بیشتر استراحت کنید.
• با توجه به این موضوع که در طول پرتودرمانی کم خونی رخ می دهد بروز خستگی عادی است. 
• با نظر پزشک از رژیم غذایی پر کالری استفاده کنید.
• برای انجام کارهای سنگین مانند جارو زدن، ظرف شدن و رانندگی از دیگران کمک بگیرد. 
• برای انجام ورزش سبک از پزشک اجازه بگیرید.

خستگی، بی اشتهایی و ایجاد مشکلات پوستی در ناحیه درمان.  بروز عوارض دیگر به منطقه درمانی وابسته است. به طور مثال، اگر درمان نزدیک دستگاه گوارش باشد بروز تهوع و استفراغ و اسهال عادی است. اگر منطقه درمان در ناحیه شکم باشد بروز مشکلات ادراری و التهاب مثانه عادی است.

خستگی، بی‌اشتهایی و ایجاد مشکلات پوستی در ناحیه درمان رایج ترین عوارض می‌باشد. ایجاد سایر عوارض بستگی به منطقه درمانی خواهد داشت. در درمانهای نزدیک به دستگاه گوارش، ممکن است مشکلات گوارشی نظیر تهوع، استفراغ و اسهال پیش بیاید. هنگام پرتودرمانی قسمت تحتانی شکم و لگن ممکن است التهاب مثانه و مشکلات ادراری بروز کند. از عوارض شایع درمانهای سر و گردن، خشکی و ایجاد زخم در مخاط دهان و گلو می‌باشد.

هر گونه عارضه ای که در بدن شما رخ می دهد چه خفیف و چه جدی را باید به کادر درمان اطلاع دهید. بروز عوارض اجتناب ناپذیر است، اما باید از راهکارهای مناسب برای کنترل و کاهش آنها استفاده کنید.

حفظ ثبات در بدن در حین پرتودرمانی الزامی است. برای اینکار به قالب گیری و ابزار ثابت کننده نیاز است. با این روش درمان کامل می شود و بافت های سالم بدن حفظ می شوند. 

علامت گذاری یکی از روش های مهم قبل از شروع درمان است. این علامت ها اعضای داخلی را نسبت به پوست مشخص می کنند و پزشک با استفاده از این علامت ها و تصاویر سی تی اسکن مناسب را تعیین می کند. تا پایان درمان اجازه ندهید این علامت ها پاک شوند.

با توجه به این موضوع که در دوران درمان از ماده رادیواکتیو استفاده نمی شود و پس از پایان درمان اشعه ای در بدن باقی نمی ماند؛ پس از پایان رادیوتراپی می توانید با دیگران در تماس باشید.

پزشک قبل از شروع پرتودرمانی پلن درمانی را مشخص می کند. با اینکار پرتودرمانی در محدوده تومور انجام می شود و بافت های سالم در امان می مانند. اولین مرحله سی تی اسکن و ام آر آی است و بر همین اساس می توان موقعیت تومور را مشخص کرد. پس از آن منطقه درمانی و نحوه اجرای آن توسط فیزیسیست مشخص می شود.