سرطان زبان، نوعی سرطان دهانی است که معمولاً در سلول‌های پوششی سطح زبان گسترش پیدا خواهد کرد. . سرطان زبانی در مواقعی از زیرمجموعه‌های سرطان سر و گردن نیز شناخته شود. این بیماری سطح زبان را در قسمت‌های گوناگون و بیشتر در نواحی پشت زبان یا جلوی زبان درگیر خواهد شد. دیده شدن لکه‌هایی روی زبان، برآمدگی روی زبان، توده‌های برجسته روی زبان، توده خونی روی زبان، سفید شدن سطح زبان و دیگر نشانه‌های مشکوک روی سطح زبان و اطراف زبان که ممکن است به‌ندرت از بین بروند، می‌توانند نشانه‌ای از وجود سرطان زبان باشد و باید به آن رسیدگی کرد.
سرطان زبان چیست؟
سرطان می‌تواند در دو ناحیه مختلف زبان گسترش یابد که شامل سرطان زبان در جلوی زبان و پشت آن، یکی از شایع‌ترین بیماری‌های سرطان محسوب خواهد شد. 90% سرطان‌های حفره دهانی از تومورهای زبان، لب، مخاط بوکال و لثه تشکیل‌شده است که رایج‌ترین آن‌ها سرطان زبان می‌باشد، بروز هرگونه زخم طول کشیده در زبان باید فرد را مشکوک به این بیماری کند ولی به این نکته توجه داشته باشید که هر تغییری به معنای مبتلا شدن به سرطان نخواهد بود. معمولاً سرطان‌های زبان در ابتدا به‌صورت زخم بزرگ ظاهر می‌شوند که بیمار مدت‌ها آن را به‌عنوان افت دهان درمان کرده است؛ اما توجه داشته باشید که افت بیشتر از دو هفته طول نخواهد کشید پس هرگونه زخمی که طول کشید در زبان باید توسط پزشک متخصص گوش و حلق و بینی ویزیت شود.
فاکتورهای مؤثر در ابتلا به سرطان زبان و دهان
همان‌طور که در اکثر بیماری‌ها، عامل وراثت بسیار تأثیرگذار است در مورد سرطان زبان هم می‌توان گفت که از این قاعده مستثنی نخواهد بود، علاوه بر عامل وراثت، سبک زندگی و رژیم غذایی هم از فاکتورهای کاملاً مهم در ابتلا به این بیماری به بشمار خواهد رفت. دهان از نوعی مختلفی از سلول‌ها تشکیل‌شده است نوع سرطان به این بستگی دارد که سرطان در کدام‌یک از انواع سلول‌ها آغاز خواهد شد. سیگار کشیدن و نوشیدن الکل، برآمدگی‌های پوستی افرادی که اچ پی وی دارند، پس این علامت باید نگران‌کننده باشد. نشانه‌های اولیه سرطان زبان و دهان زبان دردناک و ایجاد زخم روی زبان خواهد شد.
نشانه‌های سرطان زبان
از نشانه های سرطان زبان می توان به موارد ذکر شده اشاره نمود:
لکه‌های سفید و قرمز رنگ
یکی از شاخص‌ترین راه‌های تشخیص این سرطان لکه‌های سفید یا قرمز رنگ روی زبان است. این لکه‌ها در صورت بهبودی طولانی‌مدت (بیش از دو هفته) جزء ضایعات پیش سرطانی دسته‌بندی خواهند شد. لکه‌های سفید به اصطلاح لوکوپلاکیا و لکه‌های قرمز اریتروپلاکیا در علم پزشکی شناخته می شوند؛ در بیماری زبان قرمز یا گلوسیت هم امکان دارد زبان قرمز شود.
در بعضی از مواقع لکه‌های موجود در حفره دهانی بهرنگ‌های قهوه‌ای، خاکستری، سیاه یا قرمز تیره دیده شوند. لکه‌هایی این‌چنینی نیز جزء خال‌های پیگمانه قرار دارند. به این معنا که احتمالاً وخامت داشته و باید سریعاً نمونه‌برداری شوند. البته مواردی از لکه‌های موقتی نیز گزارش‌شده است که با مسواک زدن از بین خواهد رفت. در این صورت جای نگرانی از سرطان‌زا بودن لکه‌ها وجود ندارد. بنابراین نگران نباشید
رنگ تیره زبان
همان‌طور که میدانید زبان بخش منحصربه‌فردی را از بدن انسان است که برای هر یک از ما بسیار مهم است. زبان در حالت طبیعی به رنگ صورتی روشن و گرم دیده می‌شود. در عوامل مختلفی رنگ زبان را به قرمز تیره، سیاه، سفید یا زرد تغییر می‌دهد. تغییر رنگ زبان به‌خودی‌خود نشان‌دهنده ابتلای فرد به سرطان زبان نخواهد بود؛ اما می‌تواند به‌عنوان یک علامت هشداردهنده مورد توجه قرار داده باشید.
التهاب جوانه‌های چشایی زبان
جوانه‌های چشایی اندام‌های حسی کوچکی هستند که امکان لذت بردن از مزه‌های مختلف، از شیرینی گرفته تا ترشی را برای فرد هم فراهم خواهد کرد. گاهی اوقات این برجستگی‌ها دچار التهاب، قرمزی، درد و سوزش می‌شوند. این مشکلات در صورت ایجاد خواهد شد که به دلیل تب یا سرماخوردگی خودبه‌خود باعث درمان سرطان زبان خواهد شد. اما در صورت طولانی شدن روند بهبودی، تغییر رنگ به سفید یا قرمز تیره و افزایش درد یا سوزش باید سریعاً به پزشک مراجعه کرد تا بتوان از بیماری جلوگیری کرد.
درد زبان
مشاهده درد یکی دیگر از راه‌های تشخیص سرطان از روی زبان است. البته درد حاصل از این بیماری فقط مختص زبان نخواهد بود. بلکه سایر بخش‌های دهان و گلو را نیز درگیر خواهد کرد دردهای ناشی از سرطان زبان فقط روی زبان احساس نخواهد شد که به دهان و گلو می‌رسد. شدت درد به حدی است که خوردن و آشامیدن را برای فرد مختل خواهد کرد. البته درد زبان ممکن است تحت تأثیر عفونت گلو ، ورم لوزه یا آلرژی بروز داده شود. به همین دلیل در صورت احساس درد طولانی‌مدت زبان خصوصاً هم‌زمان با مشاهده لکه ، مراجعه به پزشک الزامی خواهد بود.
بوی بد دهان
بوی بد دهان یکی از نشانه‌های سرطان زبان است این بو با مسواک زدن دندان و زبان از بین نخواهد رفت یکی از راه‌های تشخیص سرطان زبان بوی بد دهان خواهد بود. موارد متفاوتی در تغییر بوی دهان موثر می باشند. بخش بزرگی از تغییر بو به دلیل کاهش بزاق موجود در دهان رخ خواهد داد. کاهش بزاق علاوه بر خشکی دهان و بدبویی ، شرایط را برای بروز برخی ضایعات دهانی فراهم می‌کند. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان نیز در ایجاد بوی بد دهان نقش بسیاری را ایفا خواهد کرد.
یکی از راه‌های جلوگیری از بوی بد دهان مسواک زدن و استفاده از نخ دندان راهکاری مناسبی برای مقابله با بوی بد دهان است. اما در صورت ماندگاری بوی دهان باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید. زیرا در سرطان دهان خونریزی‌های بدون دلیل رخ‌داده و فرد دائماً بوی خون را در دهان خود احساس خواهید کرد.
زخم‌های طولانی‌مدت
این نوع زخم معمولاً دردناک بوده و با دارو درمان سرطان زبان از بین نخواهد رفت.چیزی که خیلی مهم است نباید زخم‌های روی زبان را با زخم‌های معمولی اشتباه گرفت. آفت نمونه‌ای از ضایعات دهانی خوش‌خیم و غیر مسری به شمار می‌رود. آفت معمولاً مخاط دهان، زبان و لثه را به‌صورت تکی یا چندتایی درگیر خواهد کرد. برای هر آفت یک دوره وجود دارد که پس از گذشت آن بهبودی پیدا می‌کند. در این شرایط استفاده از کورتواستروئید ، دهان‌شویه تتراسایکلین یا پماد کورتون می‌تواند طول دوره بهبودی را کوتاه‌تر کند. اما آفت‌هایی با علائم زیر جزء نشانه‌های تشخیص سرطان زبان از روی زبان به شمار می‌روند:
- روند بهبودی بسیار طولانی است
- زخم به‌مرور گسترش می‌یابد
- دارای خونریزی مکرر
- دارای درد شدید
خدمات کلینیک دکتر فرشید اربابی
| سرطان گونه | سرطان نازوفارنکس | سرطان دهان | سرطان ریه |
| سرطان پستان | تومور مغزی | سرطان زبان | سرطان مری |
| سرطان سر و گردن | متخصص آنکولوژی | سرطان پروستات | سرطان حنجره |
