علائم و راه های درمان سرطان پروستات چیست؟

سرطان در غده پروستات باعث می‌شود سلول های این غده دچار رشد غیر طبیعی شوند. غده پروستات در میان مثانه و آلت تناسلی مردان و جلوی راست روده قرار گرفته است. رشد سلول های سرطانی در تمامی افراد یکسان نیست و در برخی از افراد این سلول ها به آرامی رشد می کند و گاهی سرعت رشد آنها بسیار زیادی است که باعث می شود تومور به زودی در تمامی ناحیه پروستات مشاهده گردد. این بیماری معمولا مردان بالای 50 سال را درگیر می کند و به ندرت پیش می آید که شخصی در سنین زیر 50 سال به این سرطان مبتلا شود. برای تشخیص سرطان پروستات آزمایش‌های تصویربرداری مانند آندوسکوپی پروستات، آندوسکوپی مثانه و سیستوسکوپی ممکن است استفاده شوند.

در پشت پروستات غده ای به نام وزیکوکل منی وجود دارد که مایع منی را تولید می کند. مجرای ادرار که ادرار و مایع منی را از بدن خارج می کند از مرکز پروستات می گذرد. سرطان پروستات یکی از سرطان های شایع در میان مردان است که در صورت تشخیص به موقع و درمان درست بهبود پیدا می کند. به همین دلیل، چک آپ های منظم برای مردان بالای 50 سال ضروری است و از ابتلا به بیماری های حاد جلوگیری می کند. 

سرطان پروستات چیست ؟

همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم سرطان پروستات باعث می شود سلول های پروستات دچار رشد غیر طبیعی شوند. در برخی از افراد سلول های سرطانی به آرامی رشد می کند و در برخی از افراد سرعت رشد سلول های سرطانی بسیار زیاد است و به زودی تومور در ناحیه پروستات مشاهده می شود. دکتر فرشید اربابی یکی از متخصصان خوب در حوزه شناسی سرطان پروستات است. ایشان با استفاده از روش ها و متدهای روز دنیا بیماری سرطان را تشخیص می دهند و سپس بیمار را برای درمان آماده می کنند. 

تشخیص سرطان پروستات یکی از مهم‌ترین و چالش‌برانگیزترین مسائل در حوزه پزشکی است. سرطان پروستات، نوعی سرطان است که در بافت‌های پروستات، غده‌ای کوچک درسمت پایینی مجرای ادراری مردان، شکل می‌گیرد. این بیماری به طور معمول در مردان بالای ۵۰ سال سن رخ می‌دهد و باعث تغییرات در ساختار و عملکرد پروستات می‌شود.

علائم سرطان پروستات در مردان

بیشتر سرطان های پروستات در مراحل اولیه و از طریق غربالگری مشخص می شوند. اگر این بیماری در مراحل اولیه باشد، شما با چک آپ های سالیانه می توانید به وجود آن پی ببرید. معمولا زمانیکه این سرطان در مراحل اولیه است هیچ علامتی را ایجاد نمی کند. متاسفانه زمانی که این سرطان در مراحل اولیه قرار دارد علائم خاصی را نشان نمی دهد. پس از آنکه سلول های سرطانی به رشد مشخصی رسیدند، برخی از علائم خود را نشان می دهند. اگر این بیماری در مراحل اولیه باشد، شما با چکاپ های سالیانه می توانید به وجود آن پی ببرید. با وجود این، برخی از علائمی که نشان می دهند شما به این سرطان مبتلا شده اید به شرح زیر هستند: اما زمانیکه سرطان پیشرفته می شود علائم زیر ایجاد می شوند: 

• مردان تکرر ادرار دارند.
• مردان در ادرار و یا منی خون می بینند.
• مردان به اختلال نعوظ دچار می شوند.
• مردان دردی را در باسنی احساس می کنند.
• مردان ضعف را در دست و پاهای خود تجربه می کنند.
• مردان کنترل مثانه و یا روده خود را از دست می دهند.
• مردان در ادرار کردن دچار مشکل می شوند. در واقع جریان ادرار آهسته یا ضعیف است.

البته باید بدانید تمامی این علائم با هم بروز پیدا نمی کنند و شما به محض مشاهده یک و یا دو علامت باید سریعا برای درمان اقدام کنید.

سرطان پروستات در ایران

بر اساس آمار و اطلاعاتی که در مورد شدت شیوع این سرطان در ایران بدست آمده است مشخص شده است سرطان پروستات دومین سرطان شایع در ایران پس از سرطان معده است. همچنین، تعداد افرادی که در اثر ابتلا به این سرطان جان خود را از دست می دهند در جایگاه سوم قرار دارد. این امر نشان می دهد که مردان بالای 50 سال باید به سلامتی خود اهمیت بیشتری بدهند و هر 6 ماه یکبار چک آپ انجام دهند تا بتوانند سلامتی خود را بررسی نمایند.

لازم به ذکر است که در صورت تشخیص سرطان پروستات معاینات و آزمایش‌های تکمیلی مانند سیستوسکوپی (بررسی داخلی مجرای ادراری) و عمل جراحی برای برداشت نمونه بافت (بیوپسی) ممکن است لازم شود. 

علت سرطان پروستات 

عوامل ابتلا به سرطان می توانند متفاوت باشند. سن، سابقه خانوادگی و تغذیه ناسالم از جمله مواردی هستند که تقریبا در هر سرطانی مشاهده می شوند. اما این امر بدین معنا نیست که هر فرد سیگاری حتما به سرطان مبتلا خواهد شد. محققان به این موضوع پی برده اند که برخی از عوامل نقش بسیار مهمی در ابتلا به این نوع سرطان دارند که در ادامه به معرفی آنها می پردازیم.

تاثیر سن در تشخیص سرطان پروستات

بروز این نوع سرطان در مردانی که کمتر از 40 سال سن دارند تقریبا نادر است. این سرطان پس از 50 سالگی در مردان دیده می شود و تقریبا از هر 10 مورد کسانی که به سرطان پروستات مبتلا هستند، 6 نفر بالای 65 سال سن دارند.

تاثیر نژاد و قومیت در تشخیص سرطان پروستات

این سرطان در مردان آسیایی – آمریکایی و اسپانیایی –لاتینی کمتر از سفیدپوستان غیر اسپانیایی اتفاق می افتد. هنوز به طور دقیق مشخص نیست نژاد چگونه باعث می شود مردان به این بیماری مبتلا شوند. 

تاثیر سابقه خانوادگی در تشخیص سرطان پروستات

به نظر می رسد این سرطان در افرادی که عامل ارثی و ژنیتکی دارند بیشتر است. داشتن پدر یا برادر مبتلا به این سرطان، خطر ابتلا به این بیماری را در مردان بیش از دو برابر می کند. مردانی که این بیماری در پدرشان وجود دارد خطر ابتلا به بیماری سرطان بیشتر از کسانی است که یکی از خویشاوندان آنها به سرطان مبتلا شده باشد. 

تغییرات ژن در تشخیص سرطان پروستات

با توجه به مطالعاتی که انجام شده است، تغییر ژنی ارثی می تواند خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد که برخی از این موارد به شرح زیر هستند:

• جهش های ارثی ژن های BRCA1 یا BRCA2  با افزایش خطر سرطان سینه و تخمدان در برخی افراد مرتبط است، همچنین جهش این ژن ها می تواند خطر سرطان پروستات را در مردان نیز افزایش دهد 
•  مردان مبتلا به سندرم لینچ (این بیماری به عنوان سرطان کولورکتال غیر پولیپوز ارثی یا HNPCC نیز شناخته می شود) در خطر ابتلا به تعدادی از سرطان ها از جمله مشکلات پروستات قرار دارند. 

سایر تغییرات ژنی ارثی نیز می تواند خطر ابتلا به این سرطان را در مردان افزایش دهد. 

تشخیص سرطان پروستات 

تشخیص سرطان پروستات عموماً از طریق مجموعه‌ای از ارزیابی‌ها و آزمایش‌های پزشکی انجام می‌شود. در ادامه، به برخی از روش‌های تشخیصی معمول برای سرطان پروستات اشاره می‌کنم:

1. تشخیص سرطان پروستات با آزمایش PSA (آنتی‌ژن پروستات خاص): این آزمایش با بررسی میزان آنتی‌ژن پروستات موجود در خون، نشان‌دهنده‌ی ممکن بودن سرطان پروستات است. میزان PSA بالا نیز می‌تواند به علت دیگری مثل التهاب پروستات افزایش یابد. علاوه بر آزمایش PSA، آزمایش‌های خونی دیگری مانند آزمایش‌های بیوشیمیایی و آزمایش‌های ژنتیکی نیز ممکن است برای تشخیص سرطان پروستات استفاده شوند.

2. تشخیص سرطان پروستات با آزمایش DRE (آزمایش معاینه دیجیتال رکتال): پزشک با قرار دادن انگشت خود در رکتوم بررسی پروستات را انجام می‌دهد تا به دنبال هرگونه ناهنجاری یا تغییراتی در اندازه و شکل آن بگردد.

3. تشخیص سرطان پروستات با بیوپسی پروستات: اگر نتایج PSA یا DRE نگران‌کننده باشد، پزشک ممکن است نمونه‌برداری با تزریق سوزن کوچک به پروستات انجام دهد تا نمونه‌های بافتی از آن بگیرد و به آزمایشگاه ارسال کند.

4. تشخیص سرطان پروستات با تصویربرداری تشدید نوری (MRI): این تصویربرداری با استفاده از میدان‌های مغناطیسی و امواج رادیویی، تصاویر دقیق‌تری از پروستات و اطراف آن ارائه می‌دهد و می‌تواند به شناسایی سرطان و تعیین میزان گسترش آن کمک کند.

5. تشخیص سرطان پروستات با سونوگرافی پروستات: این آزمایش با استفاده از امواج صوتی، تصاویری از پروستات ایجاد می‌کند که به تشخیص نقاط مشکوک و یا وجود توده‌های غیرطبیعی کمک می‌کند.

اگر شما به دلیل مشکلاتی مانند مشکلات ادراری یا جنسی به پزشک مراجعه کنید و پزشک با توجه به علائم تصمیم بگیرد که ممکن است شما به سرطان پروستات مبتلا هستید، در قدم اول سوالاتی را در مورد سابقه سلامتی و خانوادگی تان می پرسد. پس از آن پزشک معاینه رکتوم انجام می شود. در این روش پزشک دستکش به دست می کند و سپس انگشتانش را روغنی می نماید و وارد از سوراخ مقعد وارد روده می کند. هر گونه برآمدگی بر روی نواحی سخت پروستات می تواند نشان از بروز این سرطان باشد. پس از معاینه فیزیکی پزشک چند آزمایش دیگر را تجویز می نماید.

تشخیص سرطان پروستات با آزمایش خون PSA

آنتی ژن اختصاصی پروستات PSA پروتئینی است که توسط سلول های غده پروستات تولید می شود. PSA بیشتر در مایع منی است، اما مقدار کمی از آن نیز در خون وجود دارد. اگر پزشک احتمال دهد فردی به این بیماری مبتلا است آزمایش خون PSA را تجویز می کند. این آزمایش عمدتا  برای غربالگری سرطان در مردان بدون علامت خاص و ویژه استفاده می شود. همچنین این یکی آزمایش از اولین آزمایشاتی است که مردان مشکوک به این سرطان انجام می شود.

PSA خون با واحدهایی به نام نانوگرم در میلی لیتر ng/mL اندازه گیری می شود. با بالا رفتن سطح PSA، احتمال ابتلا به سرطان پروستات افزایش می‌یابد، اما این آزمایش هیچ قطعیتی در رابطه با احتمال ابتلا به این سرطان ندارد. پس از آن فرد باید آزمایشات دیگری نیز انجام دهد. اکثر مردان بدون سرطان پروستات دارای سطح PSA کمتر از 4 نانوگرم در میلی لیتر خون هستند. با این حال، سطح زیر 4 تضمینی برای ابتلای مردان به سرطان نیست. مردانی که سطح PSA آنها بین 4 تا 10 است (که اغلب “محدوده مرزی” نامیده می شود) تقریباً از هر 4 نفر آنها یک نفر به سرطان مبتلا است. اگر PSA بیش از 10 باشد، احتمال ابتلا به سرطان  بیش از 50 درصد است.

همچنین علاوه بر آزمایش خون، سونوگرافی پروستات می‌تواند اندازه، شکل و ساختار پروستات را نشان دهد و به تشخیص سرطان پروستات کمک کند.

انواع سرطان پروستات

تقریباً تمام سرطان های پروستات آدنوکارسینوم هستند. این سرطان ها از سلول های غده ای که مایع پروستات و مایع منی را تولید می کند، ایجاد می شود. انواع دیگر سرطان که از پروستات شروع می شوند به شرح زیر هستند:

• کارسینوم های سلول کوچک
• تومورهای عصبی غدد درون ریز (به غیر از کارسینوم های سلول کوچک)
• کارسینوم سلول های انتقالی
• سارکوم ها

بهتر است بدانید ابتلا به این سرطان ها بسیار نادر است و اگر به شخصی گفته شود به این سرطان مبتلا است تقریبا همیشه نوع آن آدنوکارسینوم است. برخی از سرطان های پروستات به سرعت رشد می کنند و گسترش می یابند، اما بیشتر آنها به کندی رشد می کنند. در واقع، بررسی های بالینی حاکی از آن هستند مردان مسن که به دلایل دیگر فوت کرده اند نیز مبتلا به این نوع سرطان بوده اند که هرگز زندگی آنها را تحت تاثیر قرار نداده است. در بسیاری از موارد، نه بیماران و نه پزشکان به این سرطان پی نمی برند.

درمان سرطان پروستات

شیمی درمانی یکی از رایج ترین درمان هایی است که برای جلوگیری از گسترش بافت سرطانی در بدن پیشنهاد می شود. همچنین، ممکن است پزشک تصمیم بگیرد که عمل جراحی انجام دهد و غده سرطانی را خارج کند. عملی که برای خارج کردن غده سرطانی از پروستات انجام می شود عمل پروستاتکتومی رادیکال است. در این روش، پزشک کل بافت سرطانی و مقداری از وزیکول های منی را خارج می سازد. امروزه، روش پروستاتکتومی لاپاراسکوچی رایج شده است و جراح با ایجاد چند برش کوچک و با استفاده از ابزارهای ویژه غده سرطانی را خارج می سازد.

عوارض سرطان پروستات

این سرطان می تواند به صورت خوش خیم و یا بد خیم باشد. در سرطان های خوش خیم تومور در همان بافت پروستات باقی می ماند و به بخش های دیگر سرایت نمی کند. اما در سرطان های بد خیم ممکن است بافت سرطانی به اندام های دیگر بدن انتقال داده شود و این مسئله می تواند مشکلات بسیار جدی را برای بدن به وجود بیاورد. با وجود این، تنها پزشک است که با انجام آزمایشات مختلف می تواند به بد خیم و یا خوش خیم بودن غده سرطانی پی ببرد.

عمل سرطان پروستات 

اگر پزشک در زمان بررسی توده سرطانی متوجه شود سرطان به خارج از غده پروستات گسترش یافته است، جراحی یک انتخاب رایج برای درمان است. یکی از رایج ترین جراحی هایی که در این زمینه صورت می گیرد عمل پروستاتکتومی رادیکال است. در این عمل، جراح کل غده پروستات به اضافه مقداری از بافت اطراف آن از جمله وزیکول های منی را برمی دارد.

سرطان پروستات بدخیم

بهتر است بدانید چیزی به عنوان سرطان بدخیم و یا خوش خیم وجود ندارد. بلکه توده بدخیم و یا خوش خیم است که در اصطلاح عموم به آن سرطان خوش خیم یا بدخیم گفته می شود. توده های بدخیم توده هایی هستند که سرعت رشدشان بالاست و بافت های دیگر بدن را درگیر می کنند. 

سرطان پروستات خوش خیم 

در بالا در مورد سرطان خوش خیم و بدخیم صحبت کردیم. توده خوش خیم به توده ای گفته می شود که سرعت رشد سلول های سرطانی آن پایین است و معمولا بافت ها و اندام های دیگر را درگیر نمی کند.

سوالات پرتکرار در مورد سرطان پروستات 

در این قسمت تلاش می کنیم به سوالات پرتکرار شما در مورد این سرطان پاسخ دهیم و اطلاعات عمومی شما را در این زمینه بالا ببریم.

سرطان پروستات در چه سنی رخ می‌دهد؟

یکی از سوالاتی که دائما پرسیده می شود در این زمینه است که سرطان پروستات در چه سنی رخ می دهد. بهتر است بدانید این سرطان معمولا مردان بالای 50 سال را درگیر می کند و به ندرت برای مردان جوان و یا کسانی که کمتر از 50 سال سن دارند رخ می دهند. بنابراین، هرگز افرادی که جوان هستند نباید نگران ابتلا به این بیماری باشند. با وجود این، شما باید به چک آپ های سالیانه اهمیت بدهید. زیرا این سرطان در مراحل اولیه علائمی ندارد اما می تواند سلول های سرطانی را شناسایی کرد و سریعا برای کنترل آنها اقدام نمود.

آيا خود ارضايي باعث سرطان پروستات ميشود؟

از جمله نگرانی هایی که در رابطه با این سرطان وجود دارد این است که آیا خودارضایی و یا استمنا باعث بروز این سرطان می شود. باید بدانید این دیدگاه خرافاتی است و هرگز دیده نشده است که خروج آب منی با خودارضایی باعث رشد سلول های سرطانی شود. همچنین، شاید برای شما جالب باشد که بدانید اگر تعداد روابط جنسی به صورت سالم افزایش پیدا کند و مردان مرتبا رابطه جنسی داشته باشند از بروز این سرطان جلوگیری می شود. سبک زندگی سالم یکی از مهمترین اصولی است که به شما کمک می کند از بروز این سرطان جلوگیری نمایید.

آیا سرطان پروستات کشنده است؟

متاسفانه این سرطان به عنوان یکی از کشنده ترین سرطان ها در سال های اخیر در ایران شناخته شده است. دلیل این امر این نیست که این سرطان کشنده است، بلکه دلیل آن این است که این سرطان در مراحل پیشرفته شناسایی می شود و همین امر می تواند به سلامت مردان آسیب وارد کند. اگر مردان بالای 50 سال تست های غربالگری را به صورت مرتب انجام دهند و به سلامتی خود توجه داشته باشند، تعداد وقوع آن کاهش پیدا می کند و این مسئله می تواند میزان مرگ و میر در اثر این سرطان را کاهش دهد.

آیا سرطان پروستات درمان دارد؟

بهتر است بدانید درمان این سرطان به شدت آن بستگی دارد. زمانی که این سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده می شود و فرآیند درمانی مانند شیمی درمانی و یا عمل جراحی آغاز می شود. اگر غده سرطانی خوش خیم باشد و یا شدت آسیب رساندن آن به بافت های دیگر محدود باشد، در بسیاری از موارد پس از شیمی درمانی بیمار به طور کامل بهبود پیدا می کند. اما باید دائما آزمایشات و چک آپ را انجام دهد تا در صورت عود بیماری سریعا برای درمان اقدام کند. گاهی که سرطان در فازهای پیشرفته است، شیمی درمانی و یا جراحی برای کنترل درد و کاهش شدت بیماری است.

آیا سرطان پروستات واگیردار است؟

هیچ نوع سرطانی واگیردار نیست. بنابراین، اگر یکی از اطرافیان شما به این سرطان مبتلا است، به راحتی می توانید با آن ارتباط برقرار کنید. اما باید بدانید مطالعات نشان داده اند که این سرطان می تواند ارثی باشد. این امر بدین معناست که اگر یکی از اقوام درجه یک شما مبتلا به این بیماری است، ممکن است شما نیز به آن مبتلا شوید. در نتیجه، در این شرایط، باید دائما غربالگری انجام دهید و به سلامتی خود اهمیت بدهید تا در صورت بروز وقع بیماری بتوانید سریعا برای درمان اقدام نمایید.