در مورد سرطان مری بیشتر بدانیم!

سرطان مری زمانی شروع می‌شود که سلول‌های مری شروع به رشد خارج از کنترل می‌کنند. در این صورت مشکلات زیادی برای سلامتی به وجود می آید و سلامتی بدن تحت تاثیر قرار می گیرد. بهتر است بدانید اگر سرطان به موقع تشخیص داده شود و بیمار برای درمان آن از یک پزشک با تجربه کمک بگیرد، می تواند سلامتی خود را بازیابد و به زندگی عادی بازگردد. ممکن است شنیدن نام سرطان کمی استرس آور باشد، اما امروزه با پیشرفت هایی که در دنیای پزشکی صورت گرفته است، می توان به درمان سرطان امید داشت. برای اینکه بتوانید درک بهتری به سرطان مری داشته باشید، باید با ساختار و عملکرد طبیعی آن آشنا شوید. سرطان مری، یکی از بیماری‌های شایع و پرخطر در ایران و جهان است که به دلیل ناتوانی در تشخیص زودرس آن، عمدتاً موجب مرگ و میر می‌شود. به همین دلیل، تشخیص سرطان مری و شروع به درمان در مراحل ابتدایی بسیار اهمیت دارد. در این مطلب، به بررسی بیشتر اطلاعاتی پیرامون سرطان مری و راهکارهای تشخیص آن خواهیم پرداخت.

سرطان مری چیست؟

مری یک لوله توخالی و عضلانی است که گلو را به معده متصل می کند. این اندام در پشت نای و جلوی ستون فقرات قرار دارد. در بزرگسالان، مری معمولاً بین 10 تا 13 اینچ (25 تا 33 سانتی‌متر ) طول دارد و عرض کوچک‌ترین نقطه آن تقریبا حدود ¾ اینچ (2 سانتی‌متر) است. این سرطان در هر قسمت از مری می تواند آغاز گردد. سرطان مری ، نوعی سرطان است که از بافت‌های داخل دیواره مری نشات می‌گیرد. این بیماری به‌طور معمول از طریق عوامل خطرزا مانند مصرف تنباکو، آلودگی هوا و گرد و غبار صنعتی، عفونت‌های ریه و… ایجاد می‌شود. به دلیل کاهش آگاهی عمومی از علائم و نشانه‌های اولیه این بیماری، تشخیص سرطان مری به‌طور معمول بسیار دیرتر از بقیه انواع سرطان‌ها صورت می‌گیرد. برای آشنایی با روش های تشخیص سرطان کلیک کنید.

انواع سرطان مری

بر اساس نوع سلولی که در بافت مری شروع به رشد می کند دو نوع سرطان وجود دارد که در ادامه به معرفی آن می پردازیم.

سرطان سلول سنگ‌فرشی

لایه داخلی مری (مخاط) به طور معمول با سلول های سنگفرشی پوشیده شده است. سرطانی که از این سلول ها شروع می شود کارسینوم سلول سنگفرشی نامیده می شود. این نوع سرطان می تواند در هر نقطه ای از مری رخ دهد، اما بیشتر در ناحیه گردن و در دو سوم بالای حفره قفسه سینه شایع است. کارسینوم سلول سنگفرشی در گذشته شایع ترین نوع سرطان در ایالات متحده بود. این میزان در طول زمان تغییر کرده است و اکنون کمتر از 30 درصد از سرطان های مری در این کشور را تشکیل می دهد.

آدنوکارسینوم

سرطان هایی که از سلول های غدد (سلول هایی که مخاط را می سازند) شروع می شوند، آدنوکارسینوم نامیده می شوند. آدنوکارسینوما اغلب در یک سوم تحتانی مری (در قسمت پایینی مری در قفسه سینه) یافت می شوند. در برخی شرایط، مانند مواقعی که بیمار به مری بارت مبتلا است، سلول های موجود در غده شروع به جایگزینی سلول های سنگفرشی در قسمت تحتانی مری می کنند و این امر ممکن است منجر به آدنوکارسینوم شود.

سرطان های نادر در مری

این اندام ممکن است به سرطان های نادری مانند لنفوم، ملانوم و سارکوم مبتلا شود. با توجه به این موضوع که درصد وقوع این سرطان نسبتا پایین است، در اینجا به آن پرداخته نمی شود.

علائم سرطان مری 

تشخیص سرطان مری، اغلب به دلیل ناشناخته بودن علائم و نشانه‌های آن به‌طور معمول تا مراحل پیشرفته‌تری موکول می‌شود. هر سرطان خود را با علائم ویژه ای نشان می دهد که این علائم در سرطان مری به شرح زیر هستند:

• مشکل در بلع
• درد قفسه سینه
• کاهش وزن
• گرفتگی صدا
• سرفه مزمن
• استفراغ
• درد استخوان (اگر سرطان به استخوان سرایت کرده باشد)

گاهی در اثر سرطان مری خونریزی داخلی می کند. این خون از دستگاه گوارش عبور می کند و ممکن است مدفوع را سیاه کند. با گذشت زمان، این خونریزی می تواند منجر به کم خونی و کاهش سطح گلبول های قرمز خون) شود که همین امر زمینه ساز بروز مشکلات دیگری است.

علت اصلی سرطان مری چیست ؟

هنوز به طور دقیق مشخص نشده است چه چیزی باعث بروز سرطان در مری می شود. با وجود این، عواملی وجود دارند که خطر ابتلا به سرطان را به میزان زیادی افزایش می دهند. دانشمندان بر این باورند  برخی از عوامل مانند استفاده از تنباکو یا الکل با آسیب رساندن به DNA در سلول هایی که داخل مری را پوشانده اند، باعث سرطان مری می شوند. تحریک طولانی‌مدت پوشش مری، مانند رفلاکس، ابتلا به مری بارت، آشالازی، سندرم پلامر-وینسون، یا اسکار ناشی از بلعیدن لیمو نیز ممکن است منجر به آسیب DNA شود.

نقش DNA در سرطان مری چیست؟

سرطان می تواند در اثر تغییر در DNA هریک از سلول های بدن  ایجاد می شود. DNA ماده شیمیایی در هر سلول است که ژن‌های انسان را می سازد و عملکرد آنها کنترل می‌کند.  DNA بررسی شده در سلول های سرطانی مری اغلب تغییراتی را در ژن های مختلف نشان می دهد. با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا تغییرات ژنی خاصی وجود دارد که در اثر آن سرطان مری رخ می دهد یا خیر!

جهش های ژنی ارثی

برخی از جهش های DNA در خانواده انتقال پیدا می کند و از نسلی به نسل دیگر می رسد. بر اساس اطلاعات بدست آمده از بانک های اطلاعاتی در نقاط مختلف جهان مشخص شده است تعداد بسیار کمی از سرطانهای مری در اثر جهش ژن های ارثی ایجاد می شوند. برخی از این تغییرات DNA که منجر به بروز سرطان مری می شوند به شرح زیر هستند:

• بیماری تایلوز نوعی بیماری است که باعث رشد بیش از حد سلول های پوست می شود و در نتیجه پوست اضافه در کف دست ها و پاها به وجود می آید. این بیماری در اثر تغییرات ارثی در ژن RhBDF2 ایجاد می شود. افرادی که مبتلا به این بیماری هستند بیشتر از افراد دیگر در معرض خطر ابتلا به نوع سلول سنگفرشی سرطان مری هستند.
• سندرم بلوم در اثر تغییر در ژن BLM ایجاد می شود. ژن BLM در ساختار DNA نقش بسیار مهمی را بر عهده دارد. بدون این پروتئین ، DNA آسیب می بیند و همین امر منجر به بروز سرطان می شود. افراد مبتلا به سندرم بلوم در معرض خطر بیشتر ابتلا به سرطان سلولهای سنگفرشی مری، AML  و سایر سرطان های مربوط به سیستم لنفاوی قرار دارند. 
• کم خونی Fanconi یک سندروم نادر است که شامل ژنهای غیر طبیعی است و بر اثر آن تعداد گلبول های قرمز در بدن کاهش پیدا می کند. جهش در ژنهای خاص FANC می تواند منجر به بروز برخی  از سرطان ها از جمله AML و سرطان سلول سنگفرشی مری شود.

آزمایشات ژنتیکی می توانند جهش های رخ داده در ژن های بدن را مشخص کنند. اگر در خانواده خود کسی را دارید که به بیماری سرطان مری مبتلا شده است و یا علائم ابتلا به این سرطان را در خود احساس می کنید بهتر است پس از مشورت با پزشک برای انجام آزمایشات ژنتیکی آماده شوید. قبل از انجام این آزمایشات مشورت با یک پزشک متخصص در حوزه سرطان شناسی الزامی است.

راه های تشخیص سرطان مری

روش های متعددی برای تشخیص سرطان مری وجود دارند که در ادامه به معرفی آنها می پردازیم.

بررسی سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی

اگر علائمی دارد که نشان می دهد شما به سرطان مری مبتلا شده اید باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک پس از مشاهده علائم در مورد سابقه خانوادگی و وضعیت سلامتی شما سوالاتی را می پرسد. اگر در طول این بررسی ها مشخص گردد شخصی از خانواده شما به این سرطان مبتلا است، پزشک از بیمار می خواهد خود را برای آزمایشات بیوپسی و تصویربرداری آماده سازد.

تشخیص سرطان مری با آزمایشات تصویربرداری 

تست های تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس، میدان های مغناطیسی، امواج صوتی یا مواد رادیواکتیو برای ایجاد تصاویری از داخل بدن بیمار مورد استفاده قرار می گیرند. آزمایش‌های تصویربرداری ممکن است به دلایل مختلفی قبل و بعد از تشخیص سرطان مری انجام شوند که این دلایل به شرح زیر هستند:

• برای مشاهده یک منطقه مشکوک که ممکن است درگیر سلول های سرطانی باشد
• برای بررسی این امر که بیماری سرطان تا چه حد گسترش یافته است
• برای تعیین این موضوع که درمان تا چه حد موثر بوده است
• برای بررسی علائم احتمالی سرطان پس از درمان
• برای آزمایش بلع باریم

اگر بیمار با مشکل بلع به پزشک مراجعه کند، گاهی اوقات آزمایش بلع باریم اولین آزمایشی است که انجام می شود. در این آزمایش از بیمار خواسته می شود که مایع غلیظ و گچی رنگی به نام باریم را ببلعید تا دیواره های مری را بپوشاند. هنگامی که عکسبرداری با اشعه ایکس انجام می شود، باریم بلعیده شده خطوط مری را مشخص می کند. این آزمایش می تواند به تنهایی یا به عنوان بخشی از بررسی مری در تشخیص سرطان مری مورد استفاده قرار گیرد. آزمایش بلع باریم می‌تواند هر ناحیه غیرطبیعی را در پوشش داخلی مری نشان دهد، اما نمی‌توان از آن برای تعیین میزان گسترش سلولهای سرطانی در خارج از مری استفاده کرد.

آزمایش بلع باریم  می تواند سرطان های کوچک و اولیه را نیز نشان دهد. سرطان های اولیه می توانند مانند برجستگی های گرد کوچک یا نواحی صاف و برجسته (به نام پلاک) به نظر برسند، در حالی که سرطان های پیشرفته مانند مناطق بزرگ نامنظم به نظر می رسند و می توانند باعث باریک شدن قسمت داخلی مری شوند.

اهمیت تشخیص سرطان مری

تشخیص سرطان مری در مراحل ابتدایی و پیش از گسترش به ارگان‌ها و بافت‌های اطراف، اهمیت بسیاری دارد. در این مراحل، شانس موفقیت در درمان و کنترل بیماری به شدت افزایش می‌یابد. اگرچه سرطان مری در مراحل پیشرفته نیز قابل درمان است، اما عملکرد درمان در این مراحل دچار چالش‌های بسیاری خواهد شد.

درمان سرطان مری

پس از تشخیص سرطان مری، پزشک با توجه به شدت بیماری انواع درمان ها را تجویز می کند. 

تشخیص و درمان سرطان مری با ازوفاژکتومی

عمل جراحی برای برداشتن قسمتی از مری که درگیر سلول های سرطانی است ازوفاژکتومی نامیده می شود. اگر سرطان هنوز پیشرفته نشده باشد برداشتن مری (و غدد لنفاوی مجاور) می تواند بیماری سرطان را درمان کند. متأسفانه، در بسیاری از موارد سرطان هایی که در مری رخ می دهند به اندازه کافی زود تشخیص داده نمی شوند و همین امر باعث می شود دیگر پزشکان نتوانند از عمل جراحی برای درمان به موقع مری استفاده کنند. گاهی در عمل جراحی ازوفاژکتومی قسمت کوچکی از معده برداشته می شود و سپس قسمت بالایی مری به قسمت باقی مانده در معده متصل می گردد.

تشخیص و درمان سرطان مری با پرتودرمانی

دو نوع پرتو درمانی برای درمان سرطان در مری مورد استفاده قرار می گیرد که به شرح زیر هستند:

• پرتودرمانی خارجی یاEBRT : این روش نوعی پرتودرمانی است که اغلب برای افراد مبتلا به سرطان مری استفاده می شود. پرتوهایی که از یک دستگاه ویژه خارج می شوند بر روی سلول های سرطانی متمرکز می شوند تا ساختار سلول ها را از بین ببرند. تاباندن این پرتوها به بدن شبیه به گرفتن عکس با اشعه ایکس است، اما تشعشعاتی که به بدن تابانده می شوند بسیار شدیدتر هستند. تعیین تعداد جلسات پرتو درمانی به شدت و درجه تومور بستگی دارد.
• پرتودرمانی داخلی (براکی تراپی): این روش نوعی پرتو درمانی است که در آن پزشک یک آندوسکوپ (لوله بلند و انعطاف پذیر) را از گلو عبور می دهد تا مواد رادیواکتیو را به سلول های سرطانی نزدیک کند. در این صورت مواد رادیو اکتیو تنها به سلول های سرطانی وارد می شوند و بخش کوچکی از بافت های طبیعی را تحت تاثیر قرار می دهند. عوارض جانبی براکی تراپی از انواع دیگر پرتودرمانی کمتر است.

تشخیص و درمان سرطان مری با شیمی درمانی 

شیمی درمانی روشی است که داروهای ضد سرطانی است که ممکن است به صورت خوراکی و یا وریدی به بیمار تزریق می شوند. این داروها از طریق جریان خون به سلول های سرطان می رسند و آنها را از بین می برند. بر اساس اطلاعات بدست آمده از روش های درمانی مشخص شده است شیمی درمانی معمولا اثر کمی بر درمان این نوع سرطان دارد و اغلب بیماران بهترین پاسخ را از پرتودرمانی بدست می آورند. 

چه زمانی از شیمی درمانی برای سرطان مری استفاده می شود؟

شیمی درمانی می تواند در طول پروسه درمان انواع سرطان ها در مری مورد استفاده قرار گیرد:

• پس از جراحی (شیمی درمانی کمکی): شیمی درمانی کمکی برای از بین بردن سلول های سرطانی که ممکن است پس از جراحی هنوز در مری باقی مانده باشند، اما در آزمایشات تصویربرداری نمایش داده نمی شوند مورد استفاده قرار گیرد. این روش اجازه نمی دهد سلول های سرطانی رشد کنند و در نتیجه  برای بهبودی کامل پس از جراحی ضروی است. 
• قبل از جراحی (شیمی‌درمانی نئوادجوانت): برای در مان برخی از سرطان‌ها، ممکن است شیمی‌درمانی نئوادجوانت برای کوچک کردن تومور مود استفاده قرار گیرد تا بتوان آن را با خارج کرد. این روش می تواند احتمال عود سرطان را کاهش دهد و طول عمر بیماران را افزایش می دهد.
• شیمی درمانی برای سرطان های پیشرفته: این روش برای سرطان هایی که به اندام های دیگر بدن مانند کبد گسترش یافته اند، برای کوچک کردن تومورها و تسکین علائم استفاده می شود. احتمال درمان در سرطان های پیشرفته بسیار پایین است، اما شیمی درمانی به بیماران کمک می کند طول عمر بیشتری داشته باشند. 

سوالات پرتکرار در مورد سرطان مری

در این قسمت تلاش می کنیم به سوالات شما در مورد انواع سرطان در مری پاسخ دهیم.

سرطان مری خوش خیم

بهتر است بدانید چیزی به نام سرطان خوش خیم وجود ندارد و توموری که در مری به وجود آمده است می تواند خوش خیم و یا بد خیم باشد. تومور خوش خیم به توموری گفته می شود که سرعت رشد سلولهای سرطانی در آن پایین است و معمولا بافت های مجاور را درگیر نمی کند.  

سرطان مری بد خیم 

در بالا در مورد سرطان بدخیم توضیح دادیم. تومور بدخیم به توموری گفته می شود که سرعت رشد سلول های سرطانی بسیار بالاست و اندام های دیگر بدن را نیز درگیر می کند.

آیا درمانی برای سرطان مری وجود دارد؟

بله! این نوع سرطان درمان پذیر است و بر اساس نوع رشد سلول های سرطانی شیمی درمانی، پرتودرمانی و شیمی درمانی تجویز می گردد.

چه کسانی مبتلا به سرطان مری هستند؟

دلایل ابتلا به این نوع سرطان هنوز به طور دقیق مشخص نیست، اما استعمال سیگار و رژیم غذایی ناسالم از دلایل ابتلا به سرطان در مری به شمار می روند. 

تشخیص سرطان مری با دکتر فرشید اربابی 

دکتر فرشید اربابی یکی از متخصصان زبردست ایران در زمینه تشخیص سرطان مری است. شما می توانید از طریق شماره هایی که در سایت ایشان وجود دارد برای دریافت مشاوره اقدام نمایید.

درمان سرطان مری دکتر فرشید اربابی

دکتر اربابی تا به حال توانسته اند به صدها بیمار سرطانی کمک کنند به زندگی خود بازگردند. ایشان از علم روز دنیا و روش های جدید برای درمان سرطان استفاده می کنند. سرطان مری یکی از بزرگترین چالش‌های سلامت جامعه است که نیازمند همکاری تمامی اقشار جامعه برای کنترل و پیشگیری از آن است. تشخیص سرطان مری در مراحل اولیه می‌تواند از مرگ و میر بیشتر جلوگیری کند و امیدواریم با افزایش آگاهی عمومی و پیگیری‌های مداوم در زمینه تشخیص سرطان مری و پیشگیری، بتوانیم به کاهش ابتلا به این بیماری پرخطر و مهم بپردازیم. به‌منظور محافظت از سلامت ریه‌ها و دیگر اعضای بدن، رعایت سبک زندگی سالم و مراقبت از محیط‌ زیست امری بسیار حیاتی است.