از سرطان دهان به عنوان ششمین سرطان شایع جهان یاد می شود. این بیماری به عنوان پیش آگهی سرطان های دهانی و دهانی حلقی ضعیف می باشد که مدت بقای 5 ساله آن تقریباً به 50% خواهد بود. این بیماری در دسته ی سرطان های سر و گردن قرار می گیرد. به طور معمول پزشک معالج برای تشخیص سرطان دهان ابتدا دهان را معاینه می کند. در این خصوص نیز یک توده یا زخمی در دهان ظاهر می شود که از بین نمی رود. سالانه حدود ۵۰,۰۰۰ نفر در ایالات متحده آمریکا به سرطان دهان مبتلا می شوند که ۷۰ درصد از آن ها را آقایان تشکیل می دهند. دسته بندی این بیماری با توجه به اینکه کدام سلول در دهان دچار سرطان شده، صورت می گیرد.
آشنایی با سرطان دهان
به طور کلی، سرطان دهان در دسته ی بیماری های سرطانی مربوط به ناحیه سر و گردن قرار دارد که به دو بخش فضای دهانی و اوروفارنکس مربوط می شود. موردی که در رابطه با این بیماری حائز اهمیت است، تشخیص سرطان دهان در شروع ابتلا بیماری است. چرا که به موقع و تشخیص زودهنگام در میزان امید به درمان آن نقش بالایی دارد . بخش‌های حفره دهانی لب‌ها، بافت تشکیل دهنده خطوط لب‌ها، منطقه دهان زیر زبان و سقف دهان یا همان کام دندان‌ها، جلوی دو سوم زبان، لثه‌ها در این نوع سرطان همگی می توانند درگیر شوند. سرطان های دهانی اغلب در دسته مختلفی قرار می گیرند، ولی بررسی های میکروسکوپی حاکی از آن بوده که در بیشتر مواقع، سر منشأ سلول های سرطانی بافت سنگفرشی سطح دهان می باشد.
نشانه‌ها و علائم سرطان دهان
زخم همیشگی ،خستگی طولانی مدت، خونریزی غیرطبیعی، تورم رو به رشد، لکه‌های قرمز یا سفید طولانی مدت و تحرک و جابه‌جایی ناگهانی دندان به عنوان اولین نشانه‌ها و زودرس این بیماری محسوب می شوند. عفونت گوش میانی، گوش درد، گرفتگی عضلات فک، انسداد مسیر‌های هوایی ، تغییرات ظاهری دهان و لب، سفت شدن مناطقی از سطح دهان ، بلع سخت، تورم غدد لنفاوی، درد مقاوم و‌ایجاد مشکل در بینایی در دسته ی علائم ثانویه نیز قرار می گیرند .به طور کلی در صورتی که هر یک از علائم اشاره شده بیش از مدت دو هفته در فرد مشاهده شود، پیشنهاد می شود که دندان پزشک را از این موضوع مطلع کنید.
علت ایجاد سرطان دهان
با توجه به تحقیقاتی که در این خصوص صورت گرفته است عوامل و موارد مختلفی خطر ابتلا به سرطان‌های دهان را افزایش می دهند. با توجه به این تحقیقات در بین آقایان شیوع این سرطان دو برابر بیشتر از خانم ها تخمین زده شده است. ضمن اینکه اغلب افراد سیگاری و الکلی نیز 50 درصد بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به سرطان‌های دهان قرار دارند . دیگر عوامل تاثیرگذار در شیوع و ایجاد سرطان‌های دهانی وجود ضایعات بدخیم دهانی می باشد. امروزه با توجه به پیشرفت های که در این خصوص صورت گرفته اغلب درمان سرطان دهان راحت تر از گذشته انجام می گیرد. ویروس پاپیلومای انسانی یکی از عوامل مهم در‌ایجاد سرطان دهانی محسوب می شود که به وسیله رفتار‌های جنسی انتقال می یابد. اغلب سرطان های تحت تأثیر‌این ویروس در ناحیه گلو، زیر زبان و برابر لوزه‌ها ایجاد شده و کمتر قابل مشاهده خواهند بود.
چه کسانی به سرطان دهان مبتلا می شوند؟
همانطور که میدانید مردان دو برابر بیشتر از زنان در خطر ابتلای سرطان دهان می باشند و مردان بالای ۵۰ سال با بیشترین خطر رو به رو خواهند بود. از جمله مواردی که خطر ابتلا و توسعه سرطان دهان را افزایش می دهند عبارت اند از :
- سیگار کشیدن: افراد سیگاری شش برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری احتمال دچار به سرطان های دهانی قرار دارند. مصرف کنندگان انواع فرآورده های دودی، از جمله: مصرف کنندگان محصولات تنباکو، تنفسی یا جویدنی پنجاه برابر احتمال ابتلا به سرطان های گونه، لثه ها و لب را در بر می گیرند.
- مصرف بیش از حد مشروبات الکلی تا شش برابر می تواند سرطان دهان را افزایش دهد.
- سابقه خانوادگی سرطان.
- قرار گرفتن در معرض بیش از حد آفتاب، به ویژه در سن جوانی.
- ویروس پاپیلومای انسانی (HPV). در زمان آمیزش های جنسی و از طریق تماس مستقیم پوست افراد با یکدیگر منتقل می شود.
- لازم به ذکر است که بیش از ۲۵ درصد از همه سرطان های دهان در افرادی رخ می دهد که سیگار نمی کشند و تنها گاهی اوقات الکل مصرف می کنند.
چشم انداز افراد مبتلا به سرطان دهان چیست؟
افراد مبتلا به سرطان دهان با دارا بودن حدود ۸۰ درصد از نشانه ها شامل حفره های دهانی حدود چشم انداز بقاء آیا افراد حدود یک سال خواهد بود.
تشخیص سرطان دهان چگونه است؟
معاینه غربالگری سرطان دهان به عنوان بخشی از یک معاینه معمول دندانپزشکی بوده که باید توسط دندانپزشک شما صورت گیرد. به طور کلی در صورت وجود هرگونه توده یا تغییرات بافت نامنظم در گردن، سر، صورت و حفره دهان دندانپزشک می بایست بررسی های لازم را انجام دهد. در زمان بررسی دهان، دندانپزشک به دنبال زخم ها یا بافت های رنگی و همچنین بررسی علائم و نشانه های مربوط به بیماری خواهد بود. انجام نمونه برداری برای تشخیص سرطان دهان لازم است.
روش های مختلف بیوپسی در انواع مختلفی انجام می گیرد که پزشک تعیین می کند کدام روش مناسب و بهتر است. بسیاری از پزشکان از بیوپسی های برسی استفاده نمی کنند. زیرا در حالی که بسیار آسان می باشد، ولی همچنان به بیوپسی اکسترنال احتیاج خواهد داشت تا نتایج دقیق بیوپسی را کسب کند. همچنین انواع مختلفی از بیوپسی های اکسترنال وجود دارد که با توجه به آن بخشی از قسمت مورد نظر برای تعیین ماهیت آن برداشته می شود. از لیزر بافت نرم نیز جهت انجام بیوپسی نیز بهره برداری می گردد.
درمان سرطان دهان
درمان سرطان دهان همچون دیگر سرطان ها متفاوت بوده که اغلب با توجه به مرحله بیماری و تشخیص پزشک صورت می گیرد. عمل جراحی جهت برداشتن بافت سرطانی، پرتودرمانی و یا شیمی درمانی (درمان دارویی) جهت از بین بردن هر سلول سرطانی باقی مانده برای بیمار در نظر گرفته می شوند.
خدمات کلینیک دکتر فرشید اربابی
