سرطان دهان نمونه ای از سرطان می باشد که اصطلاحا به نام سرطان کام یا سرطان اورال نیز معرفی می شود که می تواند هر یک از قسمت های تشکیل دهنده دهان را تحت تاثیر خود قرار دهد. لب ها ،لثه ها، زبان، پوشش داخلی گونه ها، سقف دهان، کف دهان (زیر زبان) ، نرم کام و سخت کام از جمله قسمت هایی است که در سرطان دهان درگیر این بیماری می شوند. امروزه با توجه به پیشرفت هایی که در زمینه تشخیص سرطان دهان اتفاق افتاده است ، این بیماری شناخته شده تر از گذشته شده که همین امر موجب تشخیص زودتر و درمان سرطان دهان به روش راحت تر شده است.
آشنایی با جلوگیری از سرطان دهان
همانطور که میدانید این بیماری در دسته های مختلفی قرار می گیرد که به نام سرطان‌های سروگردن نیز شناخته می شود. این بیماری به شکل یک توده یا زخمی در دهان ظاهر شده و از بین نمی رود. سالانه حدود ۵۰,۰۰۰ نفر در ایالات متحده آمریکا به سرطان دهان مبتلا می شوند که ۷۰ درصد از آن را اغلب آقایان دربر می گیرند. نحوه تشخیص و دسته بندی نوع بیماری با توجه به درگیری سلول در دهان می باشد.به طور کلی، سرطان دهان منحصراً دو ناحیه فضای دهانی و اوروفارنکس را مورد هدف قرار می دهند. نکته ای که در خصوص این نوع بیماری اهمیت دارد، تشخیص به موقع و زودهنگام این سرطان بوده که در میزان امید به درمان آن موثر می باشد. سرطان‌های دهانی اغلب می توانند انواع مختلفی داشته باشند ولی با توجه به بررسی‌های میکروسکوپی ، در بیشتر موارد دیده شده سر منشا سلول های سرطانی بافت سنگفرشی سطح دهان می باشد.
نشانه ها و علائم سرطان دهان
لکه‌های قرمز یا سفید طولانی مدت، تورم رو به رشد، خونریزی غیرطبیعی، زخم همیشگی، خستگی طولانی مدت ،تحرک و جابه‌جایی ناگهانی دندان از نشانه‌های اولیه و زودرس این بیماری می باشند. ممکن است علائم ثانویه نیز شامل هر یک از طیف گسترده نشانه هایی همچون سفت شدن مناطقی از سطح دهان، تغییرات ظاهری دهان و لب، انسداد مسیر‌های هوایی، عفونت گوش میانی، گوش درد، گرفتگی عضلات فک، بلع سخت، تورم غدد لنفاوی، درد مقاوم و‌ایجاد مشکل در بینایی فرد باشد. چنانچه هر یک از موارد گفته شده بیش از مدت دو هفته مکررا در افراد وجود داشته باشد بهتر است تا با دندان‌‌پزشک خود این موضوع را در میان بگذارید.
علت ایجاد سرطان دهان
با توجه به تحقیقات زیادی که در خصوص خطر ابتلا به سرطان‌های دهان صورت گرفته است، شیوع این سرطان در میان آقایان دو برابر بیشتر از خانم ها می باشد. به طور معمول این موضوع در میان افراد سیگاری و الکلی نیز 50 درصد بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به سرطان‌های دهان قرار دارند. یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار در شیوع و ایجاد سرطان های دهانی ضایعات بدخیم دهانی می باشد. ویروس پاپیلومای انسانی از دیگر عوامل مهم در‌ایجاد سرطان دهانی بوده که توسط رفتار‌های جنسی انتقال می یابد . به طور معمول سرطان های تحت تأثیر‌این ویروس در ناحیه گلو، زیر زبان و برابر لوزه‌ها به وجود می آید که اغلب نیز کمتر قابل مشاهده می باشند. افراد مبتلا به سرطان دهان با نام بیماران سرطانی HPV مثبت شناخته می شوند که البته از نظر مرگ و میر درصد کمتری را شامل می شوند.
سرطان دهان و تشخیص آن
تشخیص زودهنگام سرطان دهان همچون دیگر بیماری ها در درمان موثر تر عمل می کند. جراحان دهان و دندان بهتر در زمینه تشخیص مبتلایان عمل می کنند. در صورت مشاهده موارد مشکوک توسط پزشکان، ممکن است آزمایش‌های تخصصی از قبیل بیوپسی، عکس‌برداری اشعه ایکس از قفسه سینه، سیتی‌اسکن و ام‌آر‌آی در دستور کار قرار گیرد. بیوپسی و ارزیابی میکروسکوپی سلول‌ها در نمونه قطعی ترین روش تشخیص سرطان دندان و دهان می باشد. در واقع بیوپسی بافتی، از زبان یا سایر بافت های دهان و بررسی میکروسکوپی ضایعه، وجود سرطان دهان و یا پیش سرطانی را تائید خواهد کرد.
درمان سرطان دهان
با توجه به مرحله سرطان و موارد دیگر همچون سلامت کلی درمان سرطان دهان اتفاق می افتد. عمل جراح، پرتو درمانی و شیمی درمانی سه نوع درمان استاندارد می باشند که هر یک توضیحی مختصر داده شده است.
- عمل جراحي
پزشک ممکن است سرطان را به همراه مرزی از بافت طبیعی اطراف آن که حاشیه نامیده می شود، بردارد.
- پرتو درمانی
این کار از اشعه ایکس با دوز بالا برای از بین بردن سلول های سرطانی و کوچک کردن تومورها استفاده می شود.
- شیمی درمانی
این داروها سلول های با رشد سریع از جمله سلول های سرطانی و برخی سلول های طبیعی را از بین می برند. شیمی درمانی و پرتودرمانی ممکن است با هم انجام گیرد.
چگونه می توانید از سرطان دهان جلوگیری کنید؟
محققان همواره در حال مطالعه و تحقیقات به این موضوع رسیده اند که افراد می توانند تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنند تا خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهند.مصرف بیشتر میوه ها و سبزیجات غنی از فیبر در پیشگیری از این بیماری بسیار موثر خواهد بود. موارد زیر در پیشگیری از سرطان دهان نقش به سزایی دارند که توجه به آن ها می تواند در پیشگیری و درمان بیماری نقش به سزایی داشته باشد.
- خودداری از مصرف تنباکو
- اگر الکل می نوشید، میزان نوشیدنی خود را محدود کنید. هر مقدار الکل ممکن است خطر ابتلا به برخی از انواع سرطان را افزایش دهد.
- از محافظ های ضد آفتاب برای لب‌هایتان استفاده نمایید، مانند یک بالم لب که ضد آفتاب دارد یا یک رژ لب رنگی.
- دو بار در سال معاینه دندانپزشکی انجام دهید تا علائم سرطان دهان به موقع تشخیص داده شود.
خدمات کلینیک دکتر فرشید اربابی
