نقش تغذیه در درمان و بهبودی سرطان سر و گردن

تغذیه یک بخش مهم از زندگی و در درمان و بهبودی و پیشگیری از سرطان بسیار مهم خواهد بود. غذا یکی از معدود مواردی است که می‌توانید در طول درمان سرطان سر و گردن آن‌ها را کنترل کرد. رژیم غذایی بیمار سرطانی باید به‌گونه‌ای تنظیم‌شده باشد تا در بیمار کاهش وزن ایجاد نشود و وزن فرد بیمار در محدوده نرمال باقی بماند و تغذیه بیماران سرطانی زیر نظر متخصص تغذیه به‌صورت مدام و مستمر کنترل شود. و یا ممکن باشد که مصرف برخی داروها باعث افزایش وزن بیمار شود که در این موارد نیز توجه به غذای بیماران سرطانی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار خواهد بود. تغذیه مناسب برای بیماران سرطانی می‌تواند موجب افزایش شود و کیفیت زندگی این عزیزان بهتر خواهد بود و در روند درمان سرطان نقش مثبتی ایفا داشته باشد.

نقش تغذیه در بهبود سرطان سرو گردن

سرطان تنها یک وضعیت پزشکی شامل بروز، تشخیص سرطان سر و گردن ، کنترل و درمان نخواهد بود. سرطان سر و گردن از زمان بروز تا زمان بهبود کامل می‌تواند تمام جنبه‌های سلامتی و زندگی فرد مبتلا را باعث تغییرات خواهد کرد. سرطان می‌تواند بر سطح اشتهای بیمار تأثیر بسیاری گذاشته باشد و حتی رژیم غذایی آن فرد را نیز تغییر خواهد داد؛ و به همین علت است که پزشکان متخصص در طول درمان بیماری سرطان سر و گردن به‌شدت بر تغذیه بیمار نیز تمرکز خواهند‌ داشت.

در این مقاله ما قصد داریم به شما می‌گوییم که چگونه می‌توانید با یک رژیم غذایی سالم و متناسب با شرایط آن، پروسه درمان را سرعت داده باشید. همچنین به شما عزیزان خواهیم گفت که در طول درمان سرطان به چه غذاهایی دیگر نیاز نخواهید داشت و برایتان مفید نیستند و برعکس به چه غذاهایی نیاز خواهید داشت و باید آن‌ غذاها را مصرف کنید.

توصیه‌های غذایی قبل از شیمی‌درمانی در بیماران سرطان سر و گردن

زمانی که به بیمار اطلاع داده شود که نیاز به شیمی‌درمانی برای جهت کسب سلامتی نیاز دارد ممکن است چند روزی را به برای انجام آزمایش‌ها زمان بگذرد، در طی این پرسه زمانی سعی کنید که از غذاهای مقوی و مغذی بیشتری در رژیم غذایی بیمار سرطانی مورداستفاده قرار بگیرد، منظور از غذای مقوی یعنی تغذیه‌ای که انرژی بیشتری را به دنبال داشته باشد و غذای مغذی دارای ویتامین‌ها و ریزمغذی‌های بیشتری خواهد بود. در این بازه زمانی تلاش کنید که مصرف غذای بیمار سرطانی افزایش پیدا کند، مواد غذایی پروتئینی را در رژیم غذایی بیماران سرطانی قرار داده باشید، از جمله مواد غذایی پر پروتئین مثل تخم‌مرغ، شیر، ماست، گوشت‌های سفید بدون چربی و ماهی‌های پرچرب بسیار مفید خواهد بود.

برای افزایش انرژی غذای بیماران سرطان سر و گردن می‌تواند به سالاد، شیر یا ماست انواع پودرهای آجیل مثل پودر گردو، بادام، کنجد و … را اضافه کنید. برای افزایش ویتامین‌ها و مواد معدنی در تغذیه بیماران سرطانی از جوانه‌های تازه آسیاب شده غلات و حبوبات و افزودن آن‌ها به غذا استفاده فراوان کنید. روغن‌زیتون هم از جمله روغن‌های بسیار مفید برای افزایش انرژی رژیم غذایی بیماران سرطانی را در بر خواهد داشت.

توصیه‌های غذایی مهم در روز شیمی‌درمانی سرطان سر و گردن

در صبح روز شیمی‌درمانی از صبحانه معمولی در تغذیه بیماران سرطانی استفاده خواهد شد، ۱ لیوان نوشیدنی مانند عسل یا آبمیوه طبیعی در وعده صبحانه و یا به‌عنوان میان وعده برای فرد بیمار استفاده شود. همچنین تا قبل از شروع شیمی درمان به میزان کافی مایعات نوشیده باشد تا بدن بیمار دچار کم‌آبی نشود. باید توجه داشته باشید که ۲ تا ۴ ساعت قبل و بعد از شیمی‌درمانی از مصرف غذاهای سنگین در تغذیه بیماران سرطان سر و گردن پرهیز کنید، در این زمان بهتر است که از غذاهای چرب و گوشت قرمز مصرف و مورد مصرف قرار نگیرد و حجم غذا متعادل باشد.

استفاده از یک وعده‌غذای خوب و مقوی چند ساعت قبل از شیمی‌درمانی و مصرف مایعات و غذاهای کم‌حجم در ۲ تا ۴ ساعت قبل از شیمی‌درمانی می‌تواند در کنترل حالت تهوع نقش بسیار موثری را ایجاد کند. توصیه متخصصین تغذیه به بیماران سرطانی استفاده نکردن از غذاهای سنگین و پرچرب غیرمتعارف در وعده‌های غذای بیماران سرطان سرو گردن و سایر سرطان‌ها خواهد داشت.

عوارض درمان سرطان سرو گردن و مشکلات تغذیه

علاوه بر بیماری سرطان، همچون درمان بر روند تغذیه و اشتها بیمار تاثیر بسیاری خواهند داشت. مراحل درمانی همچون پرتودرمانی و شیمی‌درمانی درعین‌حال که مفید و کارآمد خواهد بود، عوارض زیادی هم نیز به همراه دارند. عوارض جانبی این روش‌های درمانی سرطان می‌تواند شامل موارد زیر باشد.

• یبوست

یبوست یکی از شایع‌ترین عوارض جانبی پرتودرمانی و شیمی‌درمانی در بیماران سرطانی را تشکیل خواهد داد. این وضعیت موجب ایجاد ناراحتی در معده و روده خواهد شد. همچنین ناراحتی‌های ناشی از یبوست سبب کاهش میل بیمار به غذا خوردن می‌شوند.

• اسهال

اسهال می‌تواند عارضه و وضعیتی خطرناک محسوب شود، حالا اگر عوارض یک روش درمانی بوده باشد و مخصوصاً در بیمار سرطانی پدیدار شود، جدی‌تر تلقی خواهد شد. اسهال مواد مغذی را به‌سرعت از بدن خارج می‌کند و در صورت عدم کنترل سبب کم‌آبی و کمبود مواد مغذی در بیمار سرطانی را تشکیل خواهد داد که باید به این مورد رسیدگی کرد.

• از دست دادن حس چشایی

چشایی یکی از حواس قوی است که افراد را به غذاها جذب خواهد کرد؛ بنابراین زمانی که بیمار در اثر پرتودرمانی و شیمی‌درمانی حس چشایی خود را از دست می‌دهد، ممکن است دیگر تمایلی به خوردن غذاها نداشته باشد که این امر یکی از موارد پرتودرمانی و یا شیمی‌درمانی در بیماران سرطان سر و گردن خواهد شد.

• خستگی

خستگی یکی از عوارض درمان‌های مؤثر مهار سرطان است، اما خود نیز عوارضی به همراه خواهد داشت. زمانی که بیمار سرطانی احساس خستگی کند کمتر فعالیت خواهد کرد. زمانی که بدن فعالیت نداشته باشد کالری کمتری مصرف می‌شود و بیمار بی‌اشتها شده و کمتر تمایل به غذا خوردن نشان خواهد داد.

• حالت تهوع و استفراغ

این نشانه نیز در افرادی که تحت پرتودرمانی و شیمی‌درمانی قرار می‌گیرند، شایع‌تر خواهد بود. تهوع و استفراغ سبب کاهش سطح اشتهای بیمار شده و از طرفی با برگشت مایعات و مواد غذایی از معده بیمار دچار کاهش وزن در بیمار را تشکیل خواهد داد.

تمام عوارض بالا که در بیماران سرطانی تحت درمان پرتودرمانی، شیمی‌درمانی و سایر روش‌های درمانی مؤثر ممکن است که رخ دهد، بسیار ناخوشایند خواهد بود. باوجوداین مبتلایان به سرطان سرو گردن و سایر سرطان‌ها که پروسه درمان سرطان سر و گردن را طی می‌کنند، می‌توانند با رعایت یک رژیم غذایی مناسب با شرایطشان کمتر و یا اصلاً درگیر این عوارض که باعث ضعیفی بدنشان می‌شود جلوگیری کرد تا حد امکان.

خدمات کلینیک دکتر فرشید اربابی